مقدمه:
چشم: همانقدر كه عضو خارقالعاده و شگفتانگيز است بهمان اندازه نيز ظريف و بيپناه و آسيبپذير ميباشد . بنابراين در هنگام كار يا هر جاي ديگري بايد از آن محافظت نمود.
ناراحتيهاي چشمي اكثراً در ساعات كار اتفاق افتاده و ناشي از علل گوناگون ميباشد. اين صدمات ممكن است ناشي از ازدياد نور، كمبود نور، پرتاب ذرات، تاثير مواد سمي، اشعه ايكس يا ساير تشعشعات يونيزان و حرارت باشد.
تاثير و روشنايي بر روي بينايي كارگران:
تامين نور كافي و مناسب در محل كار موجب ميشود كه:
1- ميل و رغبت به كار در كارگر افزايش يابد.
2- دقت عمل در كار بيشتر شود.
3- راندمان و نتيجه كار افزوده گردد.
4- سلامت چشم و قدرت بينايي كارگر محفوظ مانده و خستگي اعصاب كمتر شود.
5- كار بهتر، راحتتر و دقيقتر انجام شود.
6- از ميزان حوادث حين كار كاسته گردد.
تامين نور كافي و مناسب در محيط هاي كار:
در محيطهاي كاري با نور مناسب امكان بروز هر نوع حادثه نيز كاهش مييابد. نور مناسب از طريق استفاده از نور طبيعي و مصنوعي و يا هر دو تامين ميگردد. اين نور ميبايست داراي روشنايي كافي بوده، خيره كننده نباشد و بطور يكسان پخش شده باشد .
عوارض ناشي از ازدياد نور:
خيرگي: مهمترين عارضه ناشي از ازدياد نور است. اين حالت در اثر برخورد مستقيم نور به چشم و يا انعكاس شعاع تابش نور از سطوح شفاف به چشم بوجود ميآيد.
علائم خيرگي: احساس ناراحتي و درد در چشم، كم شدن حس بينايي، ترس از نور و ريزش اشك پديد ميآيد. مثلاً زماني كه منبع نور به طور مستقيم در ميدان ديد كارگر قرار گيرد باعث بروز خيرگي ميشود براي جلوگيري از بروز اين مشكل منابع روشنايي بايستي به فواصل مناسبي نسبت به هم نصب شود.
عوارض ناشي از كمبود نور:
در كارگاههائيكه نور مناسب و كافي وجود نداشته باشد بخصوص در مورد كارهاي ظريف و دقيق باعث اختلال و كاهش بينايي خواهد شد.
اين عوارض شامل فشار در چشم، سردرد، سرگيجه خستگي، بيميلي نسبت به كار و نيستاگموس حرفهاي ميباشد.( بيماري نيـسـتاگـموس سـبب بـروز حـرکـات غيـر طبيعي در چشم مي شود.)
چه عاملي سبب بروز نيستاگموس در معدنچيان ميگردد:
اگر كمبود نور به مدت طولاني ادامه داشته باشد اين عارضه بوجود ميآيد.
در بيماري نيستاگموس كارگران معمولاً وقت خروج از معدن متوجه اين عارضه ميگردند. بدين ترتيب كه به مدت چند لحظه احساس ميكنند كه اشياء جلوي چشمشان ميلرزد. اين عارضه ممكن است يك يا هر دو چشم را گرفتار سازد.
تامين روشنايي در معادن سبب محو سريع نيستاگموس معدنچيان ميگردد.
عواملي كه عوارض ناشي از كمبود يا ازدياد نور را تشديد ميكند:
خستگي فكري، خستگي چشمي، سن
منابع نور:
براي روشنايي كارگاهها از دو منبع نور طبيعي (نور خورشيد) و نور مصنوعي (الكتريكي) ميتوان استفاده نمود.
روشنايي طبيعي:
نور آفتاب سالمترين و ارزانترين وسيله روشنايي و يكي از منابع مهم تامين انرژي نوراني ميباشد.
به منظور استفاده بهتر و صحيحتر از روشنايي روز بايستي به نكات زير توجه نمود:
در صورتي كه كارگاه يا محل كار بزرگ باشد و پنجرههاي آن براي رساندن نور به همه قسمتها كافي نباشد بايد در قسمتهايي از سقف از پوشش شيشهاي استفاده شود.
براي جلوگيري از تابش مستقيم نور خورشيد در تابستان بهتر است بالاي پنجرهها سايبان داشته باشد.
براي استفاده بيشتر از نور آفتاب بايد سقف كارگاه و ديگر سطوح منعكس كننده نور به رنگ روشن بوده تا نور را بهتر منعكس كند.
براي اينكه نور كافي به محل كار برسد بايستي با توجه به نوع كار، تابش نور و آفتابي بودن محل مجموع سطوح پنجرهها و يا سقف شيشهاي كارگاه متناسب با مساحت كف كارگاه باشد.
در طرح روشنايي مصنوعي براي محيط كار اين نكات بايد مورد توجه قرار گيرد:
- نور حاصله از منابع روشنايي بايد تا حدامكان به روشنايي روز نزديك باشد.
- سقف و قسمت بالايي ديوارها معمولاً به منظور افزايش راندمان روشنايي وارده از پنجرهها به رنگ روشن و قسمت پايين ديوارها براي ايجاد شرايط آسايش به رنگ تيره رنگ آميزي ميشوند.
- مقدار نور حاصله از منابع روشنايي بايد ثابت و به اندازه كافي بوده و بر كليه سطوح محيط كار به طور يكنواخت توزيع شود تا از بوجود آمدن سايه و زواياي تاريك جلوگيري شود.
- تعمير و سرويس به موقع منابع روشنايي
- تميز و پاك نمودن نورگيرها به طور مرتب
- در مورد ميزان نور براي كارگاههاي مختلف ارقام زير ميتواند راهنماي مناسبي باشد:
محل كار | ميزان روشنايي مطلوب بر حسب لوكس* |
كارهاي بزرگ | 80-100 |
كارهاي ظريف | 150- 250 |
كارهاي بسيار ظريف | 500- 1000 |
آيا محيط كار شما از ميزان نور مناسب برخوردار ميباشد؟
* لوكس: واحد اندازهگيري روشنايي در محيط كار گويند كه بوسيله دستگاه لوكسمتر اندازهگيري ميشود.
منبع : http://shc.sums.ac.ir/ocupational.htm#2