|
امروزه کاربرد کامپيوتر(رايانه) در زندگي بشربسيار زياد است و تعداد زيادي از افراد ساعت‌هاي متمادي با اين وسيله الکترونيکي کار مي‌کنند به همين دليل شناخت عوامل موثر در محيط کار با رايانه اهميت زيادي دارد. وجود شرايط نامناسب در محيط کاري، عدم توجه به موارد ايمني هنگام کار با رايانه و استفاده بيش از حد از اين ابزار ممکن است در بلند مدت سبب بروز بيماريها و ناهنجاريها شود. به گزارش خبرنگار سايت پزشکان بدون مرز ، بحث مهمي که در اين زمينه مطرح است، دانش ارگونومي رايانه مي‌باشد که شامل مطالعه و بررسي عوامل انساني در ارتباط با رايانه و شيوه‌هاي تطبيق ابزارها و وسايل کار با بدن فرد است تا از بروز اثرات ناهنجار جلوگيري شود. به گزارش ايرنا درچند سال اخير توليدکنندگان تجهيزات رايانه مانند صفحه کليد، ماوس، ميز و صندلي و ساير وسايل رايانه سعي مي‌کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومي طراحي و توليد کنند چراکه رعايت اصول ارگونومي سبب کاهش ضايعات چشم، سردرد و کمر درد کاربران رايانه خواهد شد.
ويژگيهاي يک محيط کاري مناسب براي کاربران رايانه عبارتند از :
وجود سيستم تهويه مطبوع ، نور کافي و مناسب ، استفاده از ميز مخصوص که داراي عرض و ارتفاع استاندارد باشد، استفاده از صندلي مخصوص رايانه که ارتفاع آن طوري تنظيم شود که ستون فقرات کاربر را آزار ندهد، استفاده از زيرپايي براي جلوگيري از بي‌حسي پا و کف پوش اتاق از جنس چوب يا پلاستيک باشد تا الکتريسيته ساکن توليد نکند. با وجود رعايت نکات فوق، باز امکان بروز بيماريهاي خاص براي کاربر رايانه وجود دارد که به برخي از آنها اشاره مي‌شود:
? بيماري هاي چشم:
استفاده نادرست و بيش از حد از رايانه براي اجزاي مختلف بدن مضراتي به همراه دارد که چشم يکي از اين اجزاي آسيب پذير است. درد، سرخي و سوزش چشم و آبريزش آن، دوبيني، احساس تاري ديد که به کاهش قدرت بينايي، خستگي و درد چشم و سردرد منجر مي‌شود از جمله اين عوارض است. چشم‌هاي انسان عادت دارند تا بسيار راحت روي اشياي دور و نزديک متمرکز شوند به همين دليل احتمال خستگي ماهيچه چشمي که روي کاغذ و صفحه مانيتور متمرکز شده وجود دارد. همچنين ماهيچه‌هاي ديگر چشم، از تغييرات نور يا درخشندگي يا از تغيير مسير ديد بين صفحه نمايشگر و نوشته‌هاي در حال تايپ خسته مي‌شوند و به دليل جابه‌جايي زياد کلمات، چشم قدرت تطابق خود را به مرور از دست مي‌دهد. افرادي که داراي اختلالات انکساري اصلاح نشده هستند، بيشتر در معرض خطرند. همچنين محيط کار نه بايد خيلي پر نور يا تاريک باشد تا به چشم کاربر فشار وارد نيايد. پزشکان توصيه مي‌کنند براي جلوگيري از ابتدا به بيماريهاي چشمي پس از هر ? ۱۰دقيقه استفاده از رايانه ، پلک‌هاي خود را به هم زنيد و مدتي به يک نقطه ديگر خيره شويد تا خستگي چشم از بين برود هرچند در اين زمينه سفارش شده است که از مانيتورهاي جديد به خاطر ساختار بهتر و اشعه کمتر استفاده شود.
? عوارض عضلاني-اسکلتي و آسيب مفصلي:
يکي ديگر از شايعترين عوارض کار با رايانه، دردهاي عضلاني-اسکلتي,دردهاي گردني,درد کمر و درد مچ دست و بازوها است. درد گردن و کمر در طولاني مدت و خميدگي پشت از عوارض کار زياد و طولاني با رايانه است. به طور معمول، کاربران رايانه، ساعدها، دست‌ها، بازوان، پشت و گردن خود را در يک حالت ثابت قرار مي‌دهند و اين عمل سبب وارد شدن فشار زياد در زمان طولاني روي ماهيچه‌ها و تاندون‌هاي فرد مي‌شود و در نهايت مي‌تواند به مشکلات عضلاني و مفصلي منجر شود. در اين رابطه، عوامل ارگونوميکي مانند بار کاري، حرکات تکراري، طرز نشستن، زاويه ديد، وضعيت ميز و صندلي، ارتفاع صفحه کليد و مانيتور، وضعيت نوري، سرعت تايپ و نداشتن آرامش رواني مي‌تواند از مشکلات جدي به شمار آيد همچنين استفاده اشتباه و دائم از ماوس هنگام کار با رايانه مي‌تواند به دست کاربران صدمه وارد کند به طوريکه درد، ناتواني و لرزش و بي‌حسي ساعد و دست نخستين نشانه‌هاي فشار بيش از حد به تاندون‌ها و عصب‌ها به دنبال حرکت‌هاي نادرست هنگام کار با ماوس رايانه است. به گفته کارشناسان هنگام آغاز عوارض و ناراحتي‌هاي دست اين امکان وجود دارد که در مغز ، ارتباطي بين دردها و کار با ماوس و کليک کردن با آن ايجاد شود و به دنبال آن تنها با کليک کردن با ماوس، دردها آغاز شود و که گاها مي‌تواند تا ساعد و بازو نيز امتداد يابد. شايعترين اختلالي که ممکن است در ارتباط با مچ دست پيش آيد ، سندروم کانال کارپ است به طوريکه عصب مدين دست در کانال کارپ مچ گير مي‌افتد و باعث خواب رفتگي ، بي‌حسي و احساس درد در انگشتان دست مي‌شود. متخصصان تاکيد مي‌کنند با استفاده از روش‌هاي کاري آرگونوميک مي‌توان با بروز اين عارضه مقابله کرد به عنوان مثال بسياري از برنامه‌هاي عملکردي ماوس را مي‌توان به کمک صفحه کليد انجام داد، برنامه دابل کليک ماوس را مي‌توان به حلقه گردان وسط ماوس منتقل کرد و بهتر است اندازه ماوس متناسب با اندازه دست کاربر انتخاب شود. متخصصان سفارش مي‌کنند در صورت بروز درد دست، کاربران به متخصص اعصاب مراجعه کنند. همچنين ولتاژ زياد لامپ تصوير در انواع نمايشگرهاي قديمي موجب توليد ميدان الکترواستاتيک و بارهاي الکتريکي مثبت در سطح خارجي صفحه نمايش مي‌شود. در ميدان بين بارهاي مثبت و صورت کاربر، گرد و خاک و ذرات در تمامي جهات حرکت مي‌کنند و جريان بارهاي مثبت حاصل در اين ميدان ممکن است در افرادي که حساسيت پوستي دارند، موجب خشک شدن پوست دست و صورت ، ترک خوردن آن و ايجاد آکنه شود. همچنين بررسي‌ها نشان داده‌اند افرادي که دچار حساسيت‌هاي پوستي هستند و هنگام کار بيشتر تحت فشارهاي فکري و عصبي قرار مي‌گيرند، فشارها و استرس‌ها موجب تغييرات هورموني مانند تيروکسين و پرولاکتين و همچنين ضايعات پوستي در آنها مي‌شود. به همين علت کارشناسان توصيه مي‌کنند بهتر است تهويه و رطوبت محيط کار مناسب و کافي باشد .
? استرس و مشکلات عصبي-رواني:
به گفته کارشناسان، حجم کار زياد و دوري از همکاران در محيط کار مي‌تواند به بروز مشکلات رواني منجر شود. البته کار با رايانه افسردگي‌زا به شمار نمي‌رود بلکه حجم زياد کار است که در ايجاد استرس رواني نقش دارد. تنهايي ناشي از طبيعت,کار با وسايل و ابزار الکترونيک از جمله رايانه که دنياي خصوصي يا مجازي را به ارمغان مي‌آورد، افراد جامعه را هر چه بيشتر به کام خود کشيده و اثرات زيان بار و عميقي را برجاي خواهد نهاد که ابعاد آن به روشني قابل تبيين نيست. براي نمونه به روابط والدين و فرزندان که جزء اولين قربانيان زندگي الکترونيک هستند مي‌توان اشاره کرد.
? اثرات مضر گازهاي رايانه:
بدنه رايانه‌ها و نمايشگرها بر اثر گرم شدن، بوي مخصوصي مانند گاز ديوکسين از خود متصاعد مي‌کنند که به وسيله بدنه رايانه و صفحه نمايشگر توليد مي‌شود. همچنين گاز اوزن به هنگام کار چاپگر ليزري توليد مي‌شود که به بافت مخاطي بيني، چشم و گلو آسيب مي‌رساند بنابراين رعايت استانداردهاي مربوط در اين خصوص از سوي واردکنندگان يا توليدکنندگان رايانه ضروري است.
? اثرات مضر استفاده ناصحيح رايانه بر کودکان:
کودکاني که زمان زيادي مقابل رايانه مي‌نشينند علاوه بر آسيب کمر ، دچار بلوغ زودرس مي‌شوند. به گفته متخصصان فيزيوتراپي ، کودکان پنج ساله‌اي که ساعات طولاني را پشت رايانه مي‌نشينند از درد کمر رنج مي‌برند. به گفته آنها استفاده بيش از حد از رايانه در کودکان شش ساله نيز مي تواند منجر به بيماري در آنها شود.
توصيه کارشناسان به هنگام استفاده از کامپيوتر:
اگر با رايانه در محيط کار يا خانه زياد کار مي کنيد بهتر است به اين توصيه‌ها جهت کاهش مضرات استفاده از رايانه توجه کنيد:
در طول روز برنامه پياده روي، دو يا ورزش‌هاي ديگر را داشته باشيد.? در اوقات فراغت خود در طول روز، ورزش‌هاي مخصوص کمر، پشت و گردن را انجام دهيد تا اين عضلات استحکام خود را حفظ کنند بهتر است بيشتر از پنجاه دقيقه به طور ممتد پشت ميز خود ننشينيد بلکه بعد از ۵۰ ? دقيقه نشستن, چند دقيقه بلند شويد، کمي راه برويد، کمر خود را به طرفين خم و راست کنيد و دستهايتان را از ناحيه کتف بچرخانيد. ? استفاده از صندلي ارگونوميک با قابليت تنظيم را فراموش نکنيد. ارتفاع صندلي تان بايد به گونه‌اي باشد که کف پايتان روي زمين قرار گرفته و زانوهايتان زاويه ? ۹۰درجه داشته و ران هايتان موازي زمين باشد. صندلي بايد در قسمت گودي کمر، محدب و در قسمت پشت داراي کمي قوس مقعر و بهتر است دسته دار باشد. فراموش نکنيد هنگام کار با رايانه به پشتي صندلي تکيه کنيد تا از کمر و ستون فقرات شما حمايت کند. فقط هنگامي که با موس کار نمي‌کنيد و تايپ انجام نمي‌دهيد، ساعد شما بايد بر روي دسته صندلي قرار گيرد. ? مانيتور مناسب بکار بريد و بهتر است مانيتور در مرکز ميز و درست در مقابل چشم شما قرار گيرد. ـ هر چه صفحه مانيتور بزرگتر باشد تصوير راحت تر ديده مي‌شود و تطابق و تقارب چشم‌ها کمتر شده و بنابراين ديرتر خسته مي‌شود. فاصله مناسب مانيتور تا چشمان شما ? ۵۰ تا ? ۶۰سانتي متر يا معادل يک دست کشيده شماست. بخش بالايي مانيتور بايد هم سطح چشمان شما باشد که براي اين کار مي توانيد صندلي خود را بلندتر کنيد و يا مانيتورتان را پايين تر بياوريد. اگر از عينک استفاده مي‌کنيد، مانيتور را کمي به سمت بالا بچرخانيد، طوري که بخش پاييني آن به چشم شما نزديک تر باشد. ـ ? بايد صفحه کليد رايانه هم سطح آرنج شما يا هم ارتفاع با دسته صندلي قرار گيرد به طوريکه تقريبا صفحه کليد هم سطح ران‌هاي شما پشت ميز کامپيوتر باشد. در هنگام تايپ کردن از هر دو دست کمک بگيريد و با نيروي متوسط و ملايمي روي صفحه کليد فشار وارد کنيد. هنگام تايپ کردن نبايد مچ دستتان بر روي جايي قرار گيرد يا خم شود و به سمت بالا يا پايين زاويه دار قرار نداشته باشد، گاهي به مچ هايتان استراحت دهيد و به آنها ورزش دهيد. ـ ? پزشکان توصيه مي‌کنند افرادي که دچار ديابت هستند به هنگام کار با رايانه بيشتر کنترل شوند و افراد چاقي که کاربر رايانه هستند در صدد لاغر کردن خود برآيند منبع : http://www.pezeshk.us/?p=21739
|
کانال تلگرام موسسه: