کاربرد کامپيوتر در زندگي بشر بسيار زياد است و تعداد زيادي از افراد ساعتهاي متمادي با کامپيوتر کار مي کنند. به همين دليل شناخت عوامل موثر در محيط کار با کامپيوتر اهميت زيادي دارد وجود شرايط نامناسب در محيط کاري و عدم توجه به موارد ارگونوميکي و بهداشتي هنگام کار با کامپيوتر ممکن است در بلند مدت سبب بروز بيماريها و ناهنجاريها شود.
عوارض کار طولاني مدت با کامپيوتر شامل ضايعات چشم، سردرد ، کمر درد و فشار در نواحي مچ دست ، شانه و گردن و دردهاي گردن و شانه است که با خستگي شديد عضلات اين ناحيه همراه است، دردهاي مفصل آرنج، مچ، انگشتان و نهايتاً دردهاي پشت و کمر مي باشد. فراموش نکنيدزماني که در هنگام کار با کامپيوتر بدن بيش از حد به جلو خم شده باشد . شانه و عضلات گردن قادر به نگهداشتن وزن سر نيست و به ياد داشته باشيد که بيشتر دردهاي ناحيه گردن و پشت که هنگام کار با کامپيوتر عارض مي شوند به دليل قرار گيري نادرست بدن روي صندلي و پشت ميز است . جهت جلوگيري از درگيري عضلاني و اسکلتي موارد زير را رعايت کنيد: ۱- ميز و صندلي خود را به شکل استاندارد انتخاب کنيد. ۲- از ميز، صندلي، مانيتور، صفحه کليد و موس به شکل صحيح استفاده کنيد .
حال به برسي موارد بالا مي پردازيم :
صندلي مناسب براي پشت کامپيوتر چه ويژگيهايي بايد داشته باشد ؟
۲- سطح نشيمنگاه صندلي بايد داراي طول و عرض ۴۰ تا ۴۸ سانتي متر باشد.براي افراد چاق صندلي هاي پهن تر توصيه مي شود. ۴- زاويه پشتي با تشک صندلي ، حداقل ۹۵ تا ۱۱۰ درجه باشد. ۵- عرض پشتي صندلي بايد حداقل ۳۲ تا ۳۶ سانتي متر باشد.ارتفاع پشتي صندلي را نيز بين ۵۰ تا ۸۲ سانتي متر توصيه مي کنند.صندلي بايد در قسمت قرار گرفتن گودي کمر (ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتي متراز پايين) داري يک قوس محدب و در قسمت پشت داراي يک قوس مقعر باشد. ۶- صندلي هاي مورد استفاده در کار با رايانه بهتر است دسته دار بوده و دسته آن با ارتفاع ميز کار مطابقت داشته باشد. همچنين داراي ۵ چرخ بوده و چرخان باشد. شيب کف صندلي ۵ تا ۱۵ درجه براي تمايل به جلو و ۵ درجه تمايل به عقب را امکان پذير سازد. طريقه صحيح استفاده از ميز، صندلي، مانيتور، صفحه کليد و موس : بهترين حالت نشستن پشت ميز اين است که کمي بدن را به عقب متمايل کنيم، به طوري که زاويه ي بين ران‌ها و تنه حدود ۱۳۵ درجه شود. البته از آنجايي که اين زاويه ممکن است باعث سُرخوردن ما به عقب و حتي افتادن شود(اگر تکيه گاهي نداشته باشيم)، محققان به ۱۲۰درجه هم رضايت داده اند. آنها مي گويند اين گونه نشستن مي تواند باعث کاهش کمر درد شود. به گفته ي اين محققان ۳۲ درصد مردم بيش از ۱۰ ساعت را در روز، به صورت نشسته سپري مي کنند و نيمي از آنان حتي براي صرف ناهار نيز،ميز خود را ترک نمي کنند و دو سوم مردم زماني که از کار به منزل باز مي گردند، باز هم مي نشينند. علاوه بر اين، بررسي‌ها نشان داده است که يک سوم افراد به همين علت، يعني بد نشستن هاي طولاني، از کمر درد رنج مي برند. پس، از آنجا که بد نشستن مي تواند با ايجاد فشار بر ستون فقرات و رباط هاي مربوطه، انسان را دچار دردمزمن و بد شکلي کند، لازم است اصول درست نشستن را بدانيم تا دچار اين مشکلات نشويم. بيشتر ما در طول ساعات کاري، پشت ميز و روي صندلي هايي نشسته ايم که نه به وضعيت قرار گرفتن شان توجه داريم ونه به نحوه ي نشستن خودمان روي آنها. اما وقتي که کارمان تمام مي شود، از دردي که در کمر و گردنمان حس مي کنيم، مي‌فهميم که بايد نشستن خود را اصلاح کنيم. وقتي که زاويه ي نشستن ما قائمه باشد، انحناي طبيعي ستون فقراتمان کمتر شده و باعث مي شود به صفحه هاي ژله اي بين مهره ها فشار بيشتري وارد شود. در ضمن ثابت نشستن طولاني با فشار پي در پي، باعث خوردگي و ساييدگي مهره ها و نرسيدن خون کافي به ديسک و سخت شدن و کاهش قابليت انعطاف آن مي شود.همه ي اين عوامل دست به دست هم داده و ما را دچار کمردرد مي کنند. در نهايت هم اين ما هستيم که بايد تصميم بگيريم آيا مي خواهيم درست بنشينيم تا سالم بمانيم، يا اينکه با تنبلي، تسليم کمردرد مي شويم و يک عمر عذاب مي کشيم. بد نيست بدانيد متخصصان براي اصلاح وضعيت نشستن چهار مرحله را پيشنهاد کرده اند:
صندلي:
تا جايي که مي توانيد باسن خود را به تکيه گاه(پشت) صندلي نزديک کنيد. ارتفاع نشيمنگاه صندلي را طوري تنظيم کنيد که کف پايتان صاف روي زمين قرار گيرد و زانوهاي شما در راستاي ران‌هايتان باشند (ران وساق پا زاويه ي ۹۰ درجه داشته باشند). پشتي صندلي بايد با نشيمنگاه زاويه ۱۲۰ درجه بسازد. در اين زاويه کمترين فشار بر ستون مهره ها وارد مي شود و انحناهاي آن در وضع طبيعي خود قرار مي گيرند. اگر لازم است از کوسن هاي کوچک استفاده کنيد تا پايين و بالاي کمرتان هم تکيه گاه داشته باشد. اين کار باعث مي شود انحناي طبيعي ستون فقرات حفظ شود و فشار کمتري به کمر وارد شود. دسته هاي صندلي هم بايد طوري تنظيم شود که وقتي دست ها را روي آن قرار مي دهيد، شانه ها يتان شل و آزاد باشند. صندلي مورد استفاده در محيط کار با کامپيوتر بايد از خصوصيات زير برخوردار باشد : ۱- داراي پشتي باشد ، به صورتي که گودي کمر را در بر گيرد و ( پشتي ) از نظر افقي و عمودي تراز باشد . ۲- چرخان باشد . ۳- از هر نظر (زوايا و فواصل) قابل تنظيم باشد . ۴- داراي پايه اي محکم باشد . ۵- روکش آن از جنسي باشد که هوا را از خود عبور داده و سبب تعريق نشود و لغزنده نيز نباشد . ۶- لايه داخلي آن ۲ تا ۳ سانتيمتر ضخامت داشته باشد . ۷- حداقل عرض آن ۴۰ سانتيمتر باشد . ۸- چرخ آن قابليت حرکت بر جنس کفپوش اتاق را داشته باشد . ۹- ارتفاع آن با ارتفاع ميز متناسب باشد . بر اساس اصول ارگونومي که از سوي سازمان بين المللي توصيه شده ، ارتفاع نشمينگاه صندلي بايد ۲۵ الي ۳۵ سانتيمتر پايين تر از سطح ميز کار در نظر گرفته شود . ماوس : ۱- امروزه ماوس ها با شکل هاي مختلف وارد بازار شده اند.بنابراين انتخاب ماوس عامل مهمي در هنگام کار با کامپيوتر است. ۲- حتي المقدور ماوس وصفحه کليد هم سطح باشند. ۳- در هنگام کار با موس ، مچ دست و ساعد بايستي داراي تکيه گاه باشند. ۴- از کليدهاي ميانبر به جاي استفاده از ماوس کمک بگيريد: مانندctrl+s براي ذخيره کردن و ctrl+pبراي چاپ کردن. ۵-از پدهايي (صفحه هاي مخصوص ماوس) که امروزه به عنوان پد طبي مطرح است، استفاده شود. ميز و صفحه کليد کامپيوتر ميز خود را طوري قرار دهيد که نزديک ترين فاصله را با شما داشته باشد. اگر با صفحه کليد کامپيوتر کار مي کنيد، ميز کشويي آن يا خود صفحه کليد را تا حد ممکن به سمت خود بکشيد. دقت کنيد قسمتي که بيشتر از همه استفاده مي کنيد، مستقيم جلوي شما قرار گيرد که کمرتان مجبور به چرخش نشود. ارتفاع ميز هم بايد طوري تنظيم شود که آرنج و شانه هاي شما بتواند آزاد و شل قرار گيرند و مچ دست هاي شما خم نشوند (در امتداد ساعد باشد). در اين حالت معمولا يک زاويه ۱۱۰ درجه بين ساعد و بازو ايجاد مي شود. براي نوشتن هم نبايد روي ميز خم شويد، بلکه با نزديک کردن ميز و صندلي، خود را به کار مسلط کنيد. صفحه کليد : ۱- صفحه کليد مورد استفاده بايد در دسترس فرد و در محلي قرار گيرد که در هنگام کار با آن ، ساعد و بازوها زاويه اي بين ۸۰ تا ۱۰۰ درجه ايجاد نمايند . در اين حالت باز و بايد به زمين عمود باشد و مچ نبايد هيچ گونه فشاري را متحمل شود و نبايد به بالا ، پايين يا داخل خم شود . براي اين منظور مي توان از تکيه گاه مخصوصي استفاده کرد .
۲- صفحه کليد بايد از بدنه کامپيوتر مجزا باشد . ۳- صفحه کليد بايد بطور دقيق در جلوي فرد قرار گيرد . ميز کار : ۱- ارتفاع سطح ميز کار بايد قابل تنظيم باشد . ۲- فضاي در نظر گرفته شده براي پاها در زير ميز بايد مناسب باشد . ۳- سطح ميز کار بايد به اندازه اي بزرگ باشد که جاي کافي براي تمامي اشيا و وسايل موجود باشد .
وسايلي که در هنگام کار بيشترين موارد استفاده را دارند ، بايد در نزديکي اپراتور و در دسترس وي قرار داشته باشد و ساير وسايل نيز بايد به صورتي منظم در جاي خود قرار گيرند . لازم به ذکر است که اگر امکان استفاده از يک ميز بزرگ وجود نداشــته باشــد ، يا فضـاي روي ميز کوچک باشد ، مي_توان با استفاده از پايه متحرک مانيتور ، ضمن تنظيم فواصل و ارتفاع مانيتور در بهترين حالات مطابق با اصول ارگونومي ، از فضاي موجود نيز حداکثر استفاده راکرد که اين وسيله با امکان چرخش ۳۶۰ درجه به دور محور خود حرکت وضعي و انتقالي ، قابليت تنظيم محيط کار را تا حد بسيار زيادي افزايش مي دهد و در اثر افزايش قابليت تنظيم فواصل و ارتفاعات مورد نياز ، از خســتگي ســتون مهـره ها و ساير اندام ها جلوگيري مي شود . ۴- سطح ميزکار نبايد سفيد يا خيلي تيره باشد ، چون به نامساعد شدن شرايط روشنايي کمک مي کند . صفحه نمايش کامپيوتر و وسايل روي ميز : دقت کنيد وسايل مورد استفاده روي ميز را طوري قرار دهيد که همه چيز در دسترس شما باشد و براي برداشتن يا کار با هر وسيله مجبور به خم شدن روي ميز يا دراز کردن بيش از حد دستتان نشويد. صفحه نمايش کامپيوتر بايد بالاي صفحه کليد و مستقيم روبروي چشم هاي شما باشد، طوري که گردن شما به پايين و بالا يا پهلو ها خم نشود. لازم است حداقل به اندازه ي يک بازو از صفحه نمايش فاصله داشته باشيد. يادتان نرود نسبت به پنجره طوري بنشينيد که انعکاس نور در صفحه نمايش شما را اذيت نکند. تلفن هم بايد در جايي قرار گيرد که به راحتي در دسترس باشد و براي جواب دادن به آن مجبور به خم شدن يا چرخش کمر نشويد. اگر صندلي تان نمي چرخد، بهتر است کل بدن را به سمتي که مي خواهيد بچرخانيد نه کمرتان را. مانيتور : بطور کلي مانيتورها ، ممکن است دو نوع خطر را براي افراد به وجود آورند که عبارتند از : الف ) خطر درخشندگي نور و يا انعکاس و بازتاب نور محيط اطراف به چشمان فرد ب ) خطر تشعشع از لحاظ اصول ارگونومي ، در هنگام کار با مانيتورها ، خصوصيات و اصول زير بايد مورد توجه قرار گيرند : ۱- بالاترين قسمت صفحه مانيتور در امتداد ديد اپراتور قرار گيرد . ۲- فاصـله بين چشــم ها تا صــفحه مانيتور بين ۳۰ تا ۶۰ ســانتي متر و در بعضــي مـوارد در بهترين حالت ، ۴۶ سانتي متر توصيه شده است . ۳- صفحه مانيتور نبايد درخشندگي داشته باشد و نور را نيز نبايد منعکس کند . ۴- تصاوير روي صفحه مانيتور بايد واضح و خوانا باشند . ۵- جهت کاهش انعکاس نور محيط اطراف در مانيتور ، بايد ضمن تنظيم مانيتور ، درخشندگي را نيز در منبع توليد آن کنترلکرد ( کاهش داد ) ۶- مانيتورها بايد در مکاني دورتر از پنجره و در امتداد قائم با آنها قرار گيرند . ۷- براي جلوگيري از انعکاس نور ، پس از تنظيم محيط کار مي توان از يک فيلتر شيشه اي يا نوري استفاده کرد .
۸- براي جلوگيري يک زاويه ديد مناسب به صورتي که صفحه مانيتور در ميدان ديد فرد واقع شود ، گردن بايد راست نگاه داشته شود و مسير ديد نيز بايد به سمت پايين باشد . ۹- جهت افزايش قابليت تنظيم مانيتور نيز مي توان از پايه متحرک استفاده کرد . اين وسيله به ما امکان مي دهد که با افزايش قابليت تنظيم فواصل بر اساس اصول ارگونومي ، ضمن قراردادن مانيتور در محل مناسب ( از نظر قرار گرفتن در امتداد ديد ) ، فاصله مناسبي را نيز بين فرد و مانيتور به وجود آورد و در نتيجه با پديد آوردن مناسب ترين شرايط ديد ، از خستگي چشم و ساير عوارض چشمي و هم چنيــن سايــر ناراحتـي ها و عـوارض استـخوانــي ماهيچه اي ( در اثر وضعيتي که فرد براي مانيتور به خود مي گيرد ) جلوگيري نمائيم . ۱۰- در مواقعي که از کامپيوتر براي اموري چون تايپ يا حروفچيني استفاده مي شود ، بايد از يک نگهدارنده قابل تنظيم ( copy holder ) در کنار مانيتور استفاده کنيد . ۱۱- براي جلوگيري از خطرات ميادين الکترومغناطيسي ، هيچ گاه نبايد در پشت مانيتور قرار گرفت .
نورپردازي محيط کار: قرار دادن روشــنايي و انتخاب ميزان مناســـبي از نور مي تواند توانايي شخص را در هنگام ديدن تصاوير بر روي مانيتور افزايش دهد. اگر روشنايي بسيار زياد باشد و يا نور بيش از اندازه مناسب بر روي صفحه مانيتور بيافتد ، براي ديـدن تصـاويـر بر روي مانيـتور دچــار مشـکل شــده و نمي توان تصاوير را به وضوح مشاهده کرد، بنابراين موجب خستگي چشم و سردرد مي شود: ۱-ميز کامپيوتر و مانيتور خود را به گونه اي در محيط کار قرار دهيد که پشت به پنجره محيط کار باشد و نور بيرون ازاتاق بر روي مانيتور تابيده نشود و يا از پرده و نور گير در پشت پنجره ها استفاده شود تا از ورود نور درخشان جلوگيري شود. ۲- ازنورهاي مهتابي وخورشيدي بطور ترکيبي در محيط کار استفاده شود تا روشنايي مناسبي جهت خواندن در اختيار داشته باشيد. ۳-در صورت استفاده از چراغ هاي مطالعه، منبع نور را به موازات خط ديد خود قرار دهيد. ۴-در صورتي که از مانيتور LCDاستفاده مي شود،ميزان روشنايي بيشتري مورد نياز است. ۵-منابع روشنايي درخشان که در پشت صفحه نمايش قرار دارند مي توانند براي کاربران با کامپيوتر مشکل ايجاد کنندو در واقع ديدن صفحه کار را بطور واضح برايتان مشکل مي سازد. توقف کار و استراحت : حتي زماني که کاملا طبق اصول صحيح نشسته ايد، نشستن طولاني در يک جا، با ممانعت از جريان خون مي تواند براي بدنتان عوارضي ايجاد کند. بنابراين سعي کنيد هر ۲۰ تا ۳۰ دقيقه، يکي دو دقيقه کار خود را متوقف کرده و حرکات کششي انجام دهيد و بعد از هر ساعت ۵ تا ۱۰ دقيقه استراحت کرده يا کار خود را تغيير دهيد. البته نمي گوييم کار را تعطيل کنيد، بلکه منظورمان از استراحت اين است که با تغيير وضعيت بدني خود به عضلات و مفاصل استراحت بدهيد. کافي است هر عضله در خلاف جهتي که قرار داشته، قرار گيرد. براي اين کار حتي مي توانيد بلند شويد و در اتاق خود چند قدم راه برويد. هنگام نهار هم بهتر است از جاي خود برخيزيد و يک دوري در اطراف بزنيد. يادتان باشد علاوه بر عضلات و مفاصل، چشم هاي شما نيز نياز به استراحت دارند. بنابراين گه گاه به جاي نگاه کردن به صفحه نمايش به نقطه اي دور دست خيره شويد يا با کف دست تان ۱۰ تا ۱۵ ثانيه چشم هايتان را بپوشانيد. براي خود برنامه ريزي کاري داشته باشيد ، به اين صورت که بيش از ۳۰ تا ۴۵ دقيقه به حالت ثابت نشسته يا ايستاده نمانيد و در بين کار حتماً وضعيت بدني خود را تغيير دهيد. حتي هر نيم ساعت سر جاي خود بايستيد و يا چند قدم راه برويد.
۲ـ صفحه مانيتور (صفحه نمايش) را طوري تنظيم کنيد تا ستون فقرات شما به صورت مستقيم قرار گرفته و چشمان شما با قسمت بالايي صفحه نمايش در يک خط مستقيم قرار گيرند. اين وضعيت براي چشمان شما راحتي بيشتري به همراه خواهد داشت. ۴- هر ۳۰ دقيقه به اشيائي که در فاصله ۶ متري قرار دارند ، چند دقيقه چشم بدوزيد. ۵ – ارتفاع ميز کامپيوتر بايد بين ۶۶ تا ۷۱ سانتي متر باشد. ۶- ترجيحاً از يک زير پايي استفاده نماييد و پاها را روي آن قرار دهيد.اين وسيله به راحت بودن وضعيت پاهاي شما کمک مي کند. ۷- ميز کار را طوري قرار دهيد که روشنايي لامپ هاي سقف در طرفين قرار گيرد و از قرار دادن ميز در محلي که نور لامپ مستقيماً در برابر شما باشد خودداري شود.در استفاده از روشنايي طبيعي نيز نبايد صفحه مانيتور در برابر پنجره قرار گيرد. ۸- سطح صفحه کليد، تقريباً هم ارتفاع با دسته صندلي و آرنج باشد و مچ ها به طور عادي روي صفحه کليد ها قرار گيرد، به طوري که هنگام کار، ساعدها تقريباً موازي با افق قرار گرفته و زاويه بين مچ دست و ساعد، ۵ تا ۱۰ درجه باشد. موقعيت mouse در همان ارتفاع و فاصله نسبت به صفحه کليد است. ۹- روشنايي محل کار بايد مخلوطي از نورسفيد و زرد بوده (ترجيحاً از لامپ مهتابي استفاده شود) و شدت آن درحدود ۳۰۰ لوکس باشد. ۱۰- براي به حداقل رساندن فشار بر روي گردن و کمر هنگام تايپ يک نوشته يا نامه ، استفاده از نگهدارنده هاي کاغذ براي قرار دادن نامه روي آن لازم است. ۱۱- براي اتاق کار، دماي ۲۳-۱۹ درجه سانتي گراد و رطوبت حدود ۵۰ درصد مناسب است. ۱۲- بهتر است با باز کردن درب و پنجره ها و يا تعبيه دستگاه تهويه ، هواي اتاق به طور مرتب تعويض شود. حرکات ورزشي که داخل اتاق کار يا ميز کامپيوتر:
الف- هر دو دست را به صورت کشيده در جلوي خود بگيريد و
انگشتان و مچ را باز و بسته کنيد.(۵ مرتبه) ب- هر دو دست را به صورت کشيده در طرفين خود بگيريد و انگشتان و مچ را باز و بسته کنيد.(۵ مرتبه) ج- هر دو دست را به صورت کشيده در بالاي سر خود بگيريد و انگشتان و مچ را باز و بسته کنيد.(۵ مرتبه) الف- کف هر دو دست را به هم بچسبانيد و تا جايي که ممکن است آرنج ها را بالا بياوريد. ب- پشت هر دو دست را به هم بچسبانيد و تا جايي که ممکن است آرنج ها را پايين بياوريد.
در حالت کاملاً صاف بنشينيد. عضلات شکم را منقبض کنيد (شکم را داخل بکشيد). ۵ ثانيه مکث کنيد. اين حرکت را ۵ مرتبه تکرار کنيد.
سپس ۳ تا ۵ نفس عميق بکشيد و به کار خود ادامه دهيد. در صورتي که مراحل بالا را رعايت نکرديد و دچار درد شديد بهترين راه استراحت، ماساژ ملايم نواحي درگير، ريلکس کردن عضلات و آرامش است. ۲) در حالت کاملاً صاف بنشينيد. دست ها در کنار بدن قرار بگيرند. به آرامي هر دو شانه را ۵ مرتبه به جلو بچرخانيد و سپس ۵ مرتبه به عقب بچرخانيد. ۳) در حالت کاملاً صاف بنشينيد: ۵) در حالت کاملاً صاف بنشينيد. دست ها در کنار بدن قرار بگيرند. سر را به يک سمت خم کنيد، طوري که گوش به شانه همان سمت نزديک شود. ۵ ثانيه مکث کنيد و سپس به حالت اول برگرديد (۵ مرتبه). حرکت را براي سمت ديگر تکرار کنيد. ۶) سر را از حالت کاملاً صاف در راستاي بدن به آرامي به پايين خم کنيد، طوري که چانه به قفسه سينه نزديک شود. ۵ ثانيه مکث کنيد و به حالت اول برگرديد. ۷) سر را از حالت کاملاً صاف در راستاي بدن به آرامي به عقب خم کنيد، طوري که احساس کشيدگي در جلوي گردن کنيد. ۵ ثانيه مکث کنيد و به حالت اول برگرديد. ۱۰) بايستيد و دست ها را در گودي کمر بگذاريد. به آرامي و فقط ۱۰ درجه به عقب خم شويد و قفسه سينه را باز کنيد. ۵ ثانيه مکث کنيد و به حالت اول برگرديد. (۵ مرتبه)ويژگيهاي يک محيط کاري مناسب براي کاربران کامپيوتر به قرار زير است :
۲ـ نور کافي و مناسب ۳ـ استفاده از ميز مخصوص که داراي عرض و ارتفاع استاندارد باشد. ۴ـ استفاده از صندلي مخصوص کامپيوتر با ارتفاع قابل تنظيم براي جلوگيري از ناراحتي ستون فقرات کاربر . ۵ـ استفاده از زيرپايي براي قرار گيري مناسب و راحت پاها. در صورتي که موارد گفته شده در بالا را رعايت کنيد فوايد بسياري شامل موارد زير نصيب شما خواهد شد : - پيشگيري از اختلالات اسکلتي – عضلاني در بين شاغلين (مانند کمر درد ، سندروم تونل کارپال يا درد شديد در مچ دست ، درد ناحيه گردن ، درد ناحيه زانو يا آرنج و…) - کمک به پيشگيري از حوادث شغلي - افزايش ميزان رضايت مندي کارکنان - افزايش رفاه و آسايش کارکنان - کمک به افزايش بهره وري در کار - کمک به افزايش توليد البته با وجود رعايت نکات فوق، باز هم امکان بروز بيماريهاي خاص براي اپراتور وجود دارد کم تحرکي هنگام کار با کامپيوتر ، چشم دوختن در مدت طولاني به صفحه مانيتور و حرکات يکنواخت و تکراري مچ دست ، ممکن است سبب بروز انواع عوارض شوند. اين نکات را در مورد کار با کامپيوتر حتما رعايت کنيد:
۲- در طول کار با کامپيوتر با تمرکز بر روي هر چيز ديگري به جز صفحه رايانه چشم ها را در حالت استراحت و آرامش قرار دهيد . ۳- پلک بزنيد ، بسيار از کاربران کامپيوتر حتي به اندازه کافي پلک نمي زنند ، اين امر منجر به خشک شدن چشم و مشکلات ديگري مي شود . ۴- در صورتي که زياد تايپ مي کنيد از نگهدارنده کاغذ استفاده کنيد. ۵- مچ شما نبايد در حالت خم قرار گيرد و در زمان استفاده از کيبرد ، موس و ساير وسايل ورودي مچ بايد در امتداد ساعد باشد تا دچار عوارض مزمن در مچ دست نشويد. ۶- بازو ها و آرنج ها زماني آرامش دارند که نزديک بدن باشند . ۷- در فاصله زماني ۴۵ دقيقه تايک ساعت از جاي خود بلند شويد چند قدم راه برويد و نرمش کنيد به اين کار که کلاً ۳ تا ۵ دقيقه در هر نوبت طول مي کشد به چشم وقت تلف کردن نگاه نکنيد در صورتي که نمي توانيد نکات بالا را رعايت کنيد حداقل موارد زير را حتما رعايت کنيد :
۲- تا جايي که ممکن است وسايل روي ميز را در دسترس خود قرار دهيد تا براي استفاده از آنها لازم نباشد مرتب روي ميز خم شويد. ۳- هنگام کار عضلات خود را شل و ريلکس(relax) کنيد تا متحمل فشار انقباض عضلاني اضافي روي بدن خود نشويد.آشنايي درمان با عارضه خشکي و بيماري چشم درکار با : بيماري CVS : عارضه خشکي و بيماري چشم CVS يک بيماري کار مداوم با مانيتور ( صفحه نمايشگر) است ؛ تقريباً ۳ تا ۴ درصد کساني که زياد با کامپيوتر کار مي کنند گرفتار اين علائم هستند. مهم ترين علائم CVS عبارتنداز: خستگي و خشکي چشم، سوزش، ريزش اشک و تاري ديد و ممکن است سبب درد در گردن و شانه ها نيز بشود. علت پيدايش عارضه CVS آن است که چشم انسان حروف چاپي را بهتر از حروف نمايش داده شده بر روي مانيتور مي بيند، زيرا حروف چاپي تضاد بيشتري با صفحه سفيد زمينه داشته و لبه هاي آن ها واضح تر است حال آن که درمورد صفحه مانيتور چنين نيست و لبه هاي آن به وضوح حروف چاپي نيستند بلکه حروف از يک مرکز با تفاوت رنگ بالا شروع شده و به تدريج کم رنگ تر مي شوند و پس از تبديل به خاکستري کمرنگ ناپديد مي گردند. يکي از مهم ترين دلايل خشکي و سـوزش چشـم هنـگام کار با کامپيوتر کاهش ميزان پلک زدن است به طوري که افراد هنگام کار با کامپيوتر تقريباً يک پنجم حالت عادي پلـک مي زننـد. در اين گفتار با زبان ساده و نگاه پزشکي در مورد يکي از شايع ترين بيماري چشمي و عارضه خشکي چشمان کاربر در هنگام کار با کامپيوتر است. مقوله را کمي جدي بگيريد!!!!
بيماري CVS عارضه موسوم به CVS مجموعه اي از علائم چشمي و بينايي است که بر اثر کار با کامپيوتر ايجاد مي شوند. تقريباً ۳ تا ۴ درصد کساني که زياد با کامپيوتر کار مي کنند گرفتار اين علائم هستند. با فراگيرتر شدن به کارگيري کامپيوتر تعداد کساني که از عارضه CVS رنج مي برند رو به افزايش است.
مهم ترين علائم CVS : مهم ترين علائم CVS عبارتنداز: خستگي و خشکي چشم، سوزش، ريزش اشک و تاري ديد. CVS همچنين ممکن است سبب درد در گردن و شانه ها نيز بشود.
علت پيدايش عارضه CVS : علت پيدايش عارضه CVS آنست که چشم انسان حروف چاپي را بهتر از حروف نمايش داده شده بر روي مانيتور مي بيند، زيرا حروف چاپي تضاد بيشتري با صفحه سفيد زمينه داشته و لبه هاي آن ها واضح تر است حال آن که درمورد صفحه مانيتور چنين نيست و لبه هاي آن به وضوح حروف چاپي نيستند بلکه حروف از يک مرکز با تفاوت رنگ بالا شروع شده و به تدريج کم رنگ تر مي شوند و پس از تبديل به خاکستري کمرنگ ناپديد مي گردند. بنابراين لبه هاي حروف بر روي صفحه مانيتور وضوح حروف چاپي را ندارد.
خشکي و سـوزش چشـم هنـگام کار با کامپيوتر: يکي از مهم ترين دلايل خشکي و سـوزش چشـم هنـگام کار با کامپيوتر کاهش ميزان پلک زدن است به طوري که افراد هنگام کار با کامپيوتر تقريباً يک پنجم حالت عادي پلـک مي زننـد. اين مسأله به همراه خيره شدن به صفحه مانيتور و تمرکز بر روي موضوع کار سبب مي شود تا پلک ها مدت بيشتري بازبماند و در نتيجه اشک روي سطح چشم سريع تر تبخير مي شود.
کاهش عوارض CVS : کارشناسان براي کاهش عوارض CVS رهنمودهائي را توصيه مي کنند از جمله آن که: - اگر پيوسته با کامپيوتر کار مي کنيد، بهتر است هنگام کارکردن با آن به طور ارادي پلک بزنيد، اين کار سبب مي شود سطح چشم شما با اشک آغشته شده و خشک نشود. -در صورتي که مشکل شما شديد باشد مي توانيد از قطره هاي اشک مصنوعي استفاده کنيد. مرکز مانيتور بايد حدود ۱۰ تا ۲۰ سانتي متر پايين تر از چشمان شما باشد. اين وضعيت علاوه بر اين که باعث مي شود پلک ها پايين تر قرار گيرند و سطح کمتري از چشم در معرض هوا باشد . - از خستگي گردن و شانه ها نيز مي کاهد. در اين موارد هم بايد مانتيور را در ارتفاع مناسب قرار داد و هم ارتفاع صندلي را نسبت به ميز کار تنظيم کرد به طوري که ساعد شما هنگام کار با صفحه کي بورد موازي با سطح زمين باشد. -مانيتور خود را طوري قرار دهيد که نور پنجره يا روشنايي اتاق به آن نتابد. هنگام کار با کامپيوتر سعي کنيد پرده ها را بکشيد و روشنايي اتاق را نيز به نصف وضعيت معمولي کاهش دهيد. -اگر از چراغ مطالعه بر روي ميز خود استفاده مي کنيد آن را طوري قرار دهيد که به صفحه مانيتور يا چشم شما نتابد. همچنين مي توانيد صفحه هاي فيلتر نيز بر روي صفحه مانيتور نصب کنيد. تابش نو ر به صفحه مانيتور سبب کاهش تفاوت رنگها و در نتيجه خستگي چشم مي شود. اين موضوع به خصوص زماني که زمينه صفحه تيره باشد شديدتر خواهد بود. - هر از چند گاهي به چشمان خود استراحت دهيد. سعي کنيد هر ۵ تا ۱۰ دقيقه چشم خود را از مانيتور برداشته و به مدت ۵ تا ۱۰ ثانيه به نقطه اي دور نگاه کنيد. اين کار سبب استراحت عضلات چشم مي شود. همچنين به شما فرصت مي دهد پلک بزنيد و سطح چشم شما مرطوب شود. اگر مجبوريد که متناوباً به يک صفحه نوشته و مانيتور نگاه کنيد (خصوصاً درمورد تايپييست ها) -ممکن است چشم شما خسته شود زيرا بايد تطابق خود را تغيير دهد. براي جلوگيري از اين عارضه سعي کيند صفحه نوشته شده را در حداقل فاصله و هم سطح با مانيتور قرار دهيد. براي اين کار مي توانيد از دستگاه گيره کاغذ استفاده کنيد. – فاصله مانيتور با چشمان شما بايد ۵۰ تا ۶۰ سانتي متر باشد. - روشنايي و کنتراست مانيتور خود را تنظيم کنيد. ميزان روشنايي مانيتور بايد با روشنايي اتاق هماهنگي داشته باشد. يک روش براي تنظيم روشنايي مانيتور اين است که به يک صفحه وب با زمينه سفيد نگاه کنيد. اگر سفيدي صفحه براي شما مثل يک منبع نور است روشنايي مانيتور زياد است و بايد آن را کم کنيد. -در مقابل، اگر صفحه کمي خاکستري به نظر مي رسد روشنايي را زياد کنيد. در مجموع روشنايي بايد در حدي باشد که چشمان شما احساس راحتي کنند. اختلاف رنگ مانيتور بايد حداکثر باشد تا لبه هاي حروف بيشترين تفاوت رنگ را داشته باشد. در اين گفتار با زبان ساده و نگاه پزشکي در مورد يکي از شايع ترين بيماري چشمي و عارضه خشکي چشمان کاربر در هنگام کار با کامپيوتر يا همان رايانه خودتان است. بديهي است انتخاب مانيتور مناسب با مشخصات فني جالب اگر چه گرانقيمت به نظر برسد اما بهترين و مطلوبترين راه حل است . در آينده در مورد بيماري کاربري اينترنت و کامپيوتري سخن خواهيم گفت به طوري که با بيماري آشنا مي شويد که براثر کار مداوم و نامطلوب با مانيتور صفحه نمايشگر کامپيتور کاربر کور و نابينا مي شويد کمي مسله را جدي بگيريد عوارض و مشکلات کار اداري و پشت ميز نشيني : مشاغل اداري و پشت ميزنشيني اين روزها بسيار زياد شده است و متأسفانه اثرات مضر آن بر جسم افراد روز به روز بيشتر ديده مي شود. در واقع بدن ما طوري طراحي نشده است که بتوانيم ساعت هاي متمادي را پشت ميز بنشينيم. اما به ناچار بسياري از ما به انجام چنين کاري مشغول هستيم، بخصوص اگر با رايانه کار مي کنيم، فشار زيادي به بدن ما وارد مي شود. در اينجا سعي مي کنم که به عوارض شايع و متداول چنين مشاغلي و نيز راه هاي حفظ سلامت جسم اشاره کنم.
هرگز به مدت طولاني به مانيتور نگاه نکنيد. حداکثر پس از هر ۲ ساعت، ۵ دقيقه چشمان خود را ببنديد. يک روش ديگر براي رفع خستگي چشم اين است که هر ۲۰ دقيقه، ۲۰ ثانيه به چشمانتان استراحت دهيد و اشياء دور را در فاصله ۶ متري نگاه کنيد. اندازه حروف بايد ۲ تا ۳ مرتبه بزرگتر از ريزترين متني باشد که شما مي توانيد بخوانيد. به علاوه خواندن مطالب با رنگ مشکي بر روي صفحه سفيد بسيار آسان و واضح است. اگر مطلبي را در صفحه مانيتور مطالعه مي کنيد، به علت تغييرات دائمي جسم ديدني و تغييرات دائمي نور خواندن بسيار خسته کننده مي شود و اين عمل فشار زيادي به عضلات چشم وارد مي کند. نکته مهم ديگر براي کاستن از خستگي چشم اين است که نور مانيتور را تنظيم کنيد .شما بايد نور مانيتورتان را به گونه اي تنظيم کنيد که تقريباً مشابه سطح روشنايي محيطي باشد که دقيقاً در پشت آن قرار دارد. اگر بين روشنايي مانيتور و محيط پيرامون آن تفاوت روشنايي شديد وجود داشته باشد، شما دچار سردرد و مشکلات بينايي خواهيد شد. بنابراين در ساعات مختلف روز، نور مانيتورتان را با نور اتاق تنظيم کنيد.
بايد صفحه کليد کامپيوتر هم سطح آرنج شما يا هم ارتفاع با دسته صندلي قرار گيرد. به طوري که تقريباًَ صفحه کليد هم سطح ران هاي شما پشت ميز کامپيوتر باشد. در شرايط مطلوب ساعدها تقريباً موازي با افق بوده و زاويه بين مچ دست و ساعد ۵ تا ۱۰ درجه است و زاويه بين بازو و ساعد روي دسته صندلي بايد حدود ۹۰ درجه باشد. در هنگام تايپ کردن از هر دو دست کمک بگيريد و با نيروي متوسط و ملايمي روي صفحه کليد فشار وارد کنيد. فراموش نکنيد که هنگام تايپ کردن نبايد مچ دستتان بر روي جايي قرار گيرد يا خم شود و به سمت بالا يا پايين زاويه دار قرار نداشته باشد. گاهي به مچ هايتان استراحت دهيد و به آنها ورزش دهيد. ۲- خطر ديگر اين جور مشاغل ضعف عضلاني مثل عضلات سرين، شکم و پشت است که موجب کمردرد يا تغيير شکل بدن مي شود و گاهي اين تضعيف عضلات به حدي شديد است که فرد بارها و بارها به دليل کمردرد و درد پشت مجبور به استراحت در منزل مي شود. بنابراين اين افراد حتماً بايد در اوقات فراغت خود در طول روز، ورزش هاي مخصوص کمر، پشت و گردن را انجام دهند تا اين عضلات استحکام خود را حفظ کنند. همان طور که پشت ميز کار خود نشسته ايد مي توانيد عضلات شکم و سرين را چند بار و هر بار به مدت ۱۰ دقيقه سفت و بعد رها کنيد. بهتر است بيش از ۵۰ دقيقه به طور ممتد پشت ميز خود ننشينيد، بلکه بعد از ۵۰ دقيقه نشستن چند دقيقه بلند شويد، کمي راه برويد، کمر خود را به طرفين خم و راست کنيد. دستهايتان را از ناحيه کتف بچرخانيد. بکوشيد دستان خود را باز کرده و حالت کششي به بدن بدهد تا عضلات گردن، کمر، پشت، ران، شانه و سينه به حالت کشش در آيند و تقويت شوند. ۳- استفاده از صندلي ارگونوميک با قابليت تنظيم را فراموش نکنيد. ارتفاع صندلي تان بايد به گونه اي باشد که کف پايتان روي زمين قرار گرفته و زانوهايتان زاويه ۹۰ درجه داشته و ران هايتان موازي زمين باشد. صندلي بايد در قسمت گودي کمر، محدب و در قسمت پشت داراي کمي قوس مقعر باشد. صندلي هاي کامپيوتر بهتر است دسته دار باشند. فراموش نکنيد حتماً هنگام کار با کامپيوتر به پشتي صندلي تکيه کنيد تا از کمر و ستون فقرات شما حمايت کند. ضمناً فقط هنگامي که با موس کار نمي کنيد و تايپ انجام نمي دهيد، ساعد شما بايد بر روي دسته صندلي قرار گيرد. ۴- مانيتور مناسب بکار بريد. بهتر است مانيتور در مرکز ميز و درست در مقابل چشم شما قرار گيرد. هر چه صفحه مانيتور بزرگتر باشد تصوير راحت تر ديده مي شود و تطابق و تقارب چشم ها کمتر شده و بنابراين ديرتر خسته مي شود. فاصله مناسب مانيتور تا چشمان شما ۵۰ تا ۶۰ سانتي متر يا معادل يک دست کشيده شماست. بخش بالايي مانيتور بايد هم سطح چشمان شما باشد. براي اين کار مي توانيد صندلي خود را بلندتر کنيد و يا مانيتورتان را پايين تر بياوريد. فراموش نکنيد اگر از عينک استفاده مي کنيد، مانيتور را کمي به سمت بالا بچرخانيد، طوري که بخش پاييني آن به چشم شما نزديک تر باشد. ۵- خستگي چشم از ديگر عوراض کار با رايانه است. از خيره شدن به تصوير مانيتوري که نقص دارد بپرهيزيد. تماشاي تصاويري که برفک يا لرزش دارد، چشم را خسته مي کند. استفاده از عينک براي افرادي که داراي عينک هستند، هنگام کار با کامپيوتر ضرورت دارد. اما استفاده بي مورد از عينک هايي که داراي شيشه هاي رنگي هستند سبب خستگي چشم خواهد شد. ۶- درد انگشتان و مچ دست و نشانگان تونل مچ دست از عوارض استفاده مستمر از کامپيوتر و ساير وسايل اداري محيط کار است. براي پيشگيري رعايت نکات زير ضروري است: ۷- دردهاي مزمن گردن و شانه هم مي تواند از الطاف کار با رايانه باشد. به منظور پيشگيري از اين عارضه اولاً صفحه مانيتور را دقيقاً روبروي خود قرار دهيد و از قرار دادن آن در گوشه هاي ميز خودداري کنيد تا مجبور نشويد هنگام استفاده از آن، به خصوص موقع تايپ، مرتباً گردن خود را به اين سو و آن سو بگردانيد. همچنين سعي نماييد در نزديکترين فاصه از صفحه کليد باشيد تا از مشکلات مختلف گردن و شانه در امان باشيد ۳- ضخامت تشک در حدود ۴ تا ۵ سانتي متر باشد و رويه آن از جنسي باشد که اصطلاحاً بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلي، گرد و لبه بيروني آن، نرم باشد. ۳- فاصله صفحه مانيتور تا چشمان شما بايد بين ۵۰ تا ۶۰ سانتي متر باشد. ۱۳- براي خود از زيرپايي مناسب و راحت براي پاها استفاده کنيد. ۱) در حالت کاملاً صاف بنشينيد. دست ها در کنار بدن قرار بگيرند. به آرامي هر دو شانه را بالا ببريد. ۵ ثانيه مکث کنيد و سپس شانه ها را رها کنيد. اين حرکت را ۵ مرتبه تکرار کنيد. ۴) در حالت کاملاً صاف بنشينيد: ۶-کف پوش چوبي يا پلاستيکي براي جلوگيري از ايجاد الکتريسيته ساکن . ۱- تا مي توانيد هنگام کار از جايتان بلند شويد و حرکت داشته باشيد.
۳- انجام حرکات نرمشي ساده به صورت تمرين روزانه را فراموش نکنيد. ۱- ارتفاع صندلي بايد قابل تنظيم باشد. ارتفاع صندلي ، ۴۱ تا ۵۲ سانتي متر توصيه مي شود. ۱ـ به تناوب از پشت ميز کامپيوتر برخاسته، و با نرمشهاي خيلي ساده، گردن ، بازو ، مچ دست و پاها را حرکت دهيد. براي اين منظور نرم افزار Stretch Break مي تواند به شما کمک زيادي کند.اين نرم افزار در مدت زمانهايي که از طرف خود شما مشخص مي گردد بر روي صفحه مانيتور شما ظاهر شده و انواع نرمشها را به شما نشان مي دهد و شما مي توانيد به همراه آن چند دقيقه نرمش نمائيد. ۹) در حالت کاملاً صاف بنشينيد. پاي راست را از روي زمين بلند کنيد و مستقيم در راستاي ران نگه داريد. ۵ ثانيه مکث کنيد (۵ مرتبه). حرکت را با پاي چپ تکرار کنيد. ۱ـ وجود سيستم تهويه مطبوع ۱-در صورتي که درخشندگي صفحه مانيتور شما زياد است آن را تنظيم کنيد و در صورت لزوم از عينک ضد اشعه استفاده نماييد . ۱- از عوارض شايع و دردسر آفرين، افزايش وزن است. بنابراين اين گونه افراد بايد حتماً در طول روز برنامه پياده روي، دو يا ورزش هاي ديگر را داشته باشند. بايد توجه داشت که اين برنامه ورزشي حتماً در طي روز آنها گنجانده شود.
پروژه هاي ساختماني و عمراني به دليل تغييرات زيادي که به طور روزمره و با پيشرفت فيزيکي پروژه در نيروي انساني، ماشين آلات، شرايط و محيط و ماهيت کار قطعا يکي از صنايع با ريسک بالاست. براساس آمارهاي رسمي بيش از 20 درصد حوادث ... بيشتر
سازمان هايي كه تمايل دارند از پتانسيل كاهش هزينه هاي حوادث به عنوان عامل افزايش سود در مجموعه خود استفاده نمايند، مي توانند با استقرار سيستم هاي OHSAS 18001 ، HSE-MS ايزو 14001 و .. بيشتر
رويکرد موسسه در حوزه آموزش فراهم نمودن تسهيلات آموزشي ارزان قيمت براي عموم جامعه با هدف ارتقاي دانش و آگاهي افراد در جهت تامين سلامتي و ايمني نيروي انساني، حفاظت از دارايي ها، منابع طبيعي و ... بيشتر
پورتال HSE
کاريابي و استخدام
دانلودها
پورتال HSE در سال ۱۳۸۷ توسط موسسه و به عنوان بخشي از سايت موسسه راه اندازي شده است. همچنان که انتظار مي رفت پورتال HSE ...بيشتر
قطعا آگاهي يافتن به موقع از فرصت هاي شغلي براي افرادي که هنوز مشغول به کار نشده اند و يا افرادي که به دنبال فرصت هاي شغلي بهتري هستند ...بيشتر
بديهي است دسترسي آسان به منابع علمي، ضمن صرفه جويي در وقت تاثير بسزايي در بهبود كيفي و راندمان كاري علاقمندان به تحقيق و مطالعه، نويسندگان و مترجمان كتاب و مقالات خواهد داشت.
در حالت کاملاً صاف بنشينيد. عضلات شکم را منقبض کنيد (شکم را داخل بکشيد). ۵ ثانيه مکث کنيد. اين حرکت را ۵ مرتبه تکرار کنيد.
کانال تلگرام موسسه: