آدرس کانال تلگرام موسسه @iihsep

  •  » مطالب علمي
  •  » ارگونومي
  • ارگونومي؛ مهندسي فاکتورهاي انساني- جوييس مريلين

    HTML clipboard
    ر فرازونشيب زندگي اجتماعي بشر، کاروتلاش از فاکتورهاي مهم رشد انسان بوده است چرا که انسان با تدبير، کار وخلاقيت توانست بر جهان اطراف خود تسلط پيدا کند واز اين راه به آرزوهاي خود برسد وهميشه کوشيده است که جهان طبق اميال وخواسته هاي خود تغييردهد.در جهان کنوني، علوم بخش عمده اي از مشکلات افراد را درسيستمهاي کاري گوناگون حل وفصل کرده است. دراين راستا علوم وفنوني وجود دارند که از زواياي مختلف سلامت و بهداشت انسانها و نيز کارايي آنها را مورد بررسي وتجزيه وتحليل قرارمي دهد. يکي ازاين علوم ”ارگونومي“ است.
    ارگونومي يا مهندسي فاکتورهاي انساني علمي ترکيبي است که سعي دارد ابزار و لوازم کار ومحيط کار افراد را با توجه به تواناييهاي جسمي وذهني آنها طراحي کند درواقع اين علم مي کوشد به جاي اينکه انسان را با محيط سازگار سازد محيط را با انسان سازگار سازد. سازمان بين المللي کار واژه ارگونومي را به معناي متناسب کردن کار با انسان تعريف کرده است.
    نياز توجه هرچه بيشتر بشر به عوامل انساني بدون شک جزء مهمترين اصول ومعيارهاي يک سازمان است زيرا که تمامي سازمانها اعم از کوچک و بزرگ بدون استفاده از منابع انساني  بي معنا و بي اعتبار است و فلسفه وجوديشان به خطر مي افتد. پس پر واضح است که بايد به انسانهاي شريفي که در سازمانها و شرکتها با دل وجان کار مي کنند احترام گذاشت و آنها را به عنوان يک همنوع دانست نه قسمتي از سيستم توليدي سازمان.
    جوييس مريلين،رئيس موسسه جويس در سياتل آمريکا براين عقيده است که اکنون ديگراين باورعموميت يافته است که شرکتهايي که
    ”بهره وري وکنترل کيفيت“ را مدنظر دارند دخالت ارگونومي را يک  شم تجاري ميدانند.
    در نظر گرفتن ارگونومي نه تنها باعث حفظ سلامت نيروي انساني کارآمد مي شود بلکه مانع به وجود آمدن بسياري ازهزينه هاي اضافي مي شود.
    مثل:هزينه زمان از دست رفته،هزينه ناشي از حوادث،هزينه ضايعات توليد،هزينه از کار افتادگي و... که مي توان اينها را با طراحي اصولي ودرست محل کار از بين ببرد.
    درحقيقت ارگونومي ازتاريخي برابر با تاريخ زندگي بشر برخوردار است وهمزمان با انقلاب صنعتي مورد توجه قرار گرفته.اين علم دانش جديدي است که عمري حدود 50 سال دارد.
     وامروزه در کشورهاي صنعتي جهان از جايگاه خاصي برخوردار است وساير کشورها نيز همگام با توسعه صنعتي  نيازآن رابه شدت حساس مي کنند.
     وامروزه تا مدرک دکترآ در دانشگاه ها ومراکز علمي دنيا مطرح ست.

    عمدتأ ارگونومي درزمينه هاي زيرمطالعه مي کند:
    ?    طراحي ابزار، وسايل، ماشين آلات و تاسيسات به طور صحيح.
    ?    طراحي روش انجام کار با توجه به نحوه اجرا و متناسب با سيستم عضلاني_اسکلتي بدن انسان.
    ?    هماهنگي رواني ميان افراد و محيط کار وابزارآلات.  (ارتباطات، چگونگي گردش اطلاعات و تعاملهاي اجتماعي).
    ?    ايجاد شرايط فيزيکي مناسب در محيط کار با توجه به عواملي چون:  (دما، رطوبت، صدا، ارتعاشات، جريان هوا و....)
    ?    وضعيت صحيح قرارگرفتن بدن و حرکات انسان حين انجام کار.

     ارگونومي زماني اهميت پيدا مي کند که توجه کنيم فعالتعرين و باارزشترين اوقات انسان درمحيط کارش سپري ميشود. درنتيجه با  طراحي روش هاي صحيح انجام کار وايجاد محيط سالم براي کار اين  امکان را دارد که ابزار و وسايل با توانايي هاي انسان مطابقت يابد  ونهايتا کارکردن امري نشاط آور و جذاب شود .
     امروزه از طراحي يک ابزار ساده مثل انبردست (از نظرجنس، مصالح،اندازه دسته و نوع پلاستيک دسته آن) و يا يک خودکار (ازنظرقطر،اندازه و رنگ) گرفته تا طراحي يک سيستم توليدي  کامل از ارگونومي استفاده مي شود .

    ارگونومي،مفهوم لغوي و تاريخچه

    کار  Ergon
    قوانين طبيعيNomus          
      نخستين بارمحقق لهستاني به نام جاسترزبوسکي صطلاح ارگونومي را به دنياي ادبيات معرفي کرد.(1882-1799)جنگ جهاني دوم
    استراتژي: ارگونومي توانائيها و محدويت هاي جسماني و رواني کارگر را که با ابزارآلات، تجهيزات، روشهاي کار، وظايف و محيط کار در تعامل است مورد توجه و بررسي قرار مي دهد.
    ارگونومي بيشتر بر روي اين موضوع بحث مي کند که انجام کارچگونه بر انسان اثر مي کند و براي پاسخ به پرسشهاي مطرح واکنشهاي فيزيولوژيک بدن  در برابر کارهاي جسماني ،عوامل محيطي مانند گرما،صدا،روشنايي،ارتعاش،نوبت کاري و غيره را  مورد مطاله قرار مي دهد.
    درارگونومي بر روي روشهاي کاهش خستگي تاکيد مي گردد.

    اهداف ارگونومي بهبود کيفيت زندگي انسان
    رفاه
    بهره وري وکارايي
    توليد
    فيزيولوژيکي
    رواني
    سلامتي وايمني

    براي دستيابي به اهداف ارگونومي بايد به ويژگيهاي سه مولفه زير توجه شود:
    فرد
    محيط
    کار

    تعريف ارگونومي:
    ?    ارگونومي به مفهوم “تناسب کار با فرد” است
    ?    ارگونومي علم متناسب کردن شرايط محيط کار ونيازمنديهاي شغل با توانائيهاي فرد است.
    ?    ارگونومي عبارت است از تلفيق انسان و ماشين با شرايط زيست به گونه‌اي كه با كمترين ضايعات و فشار، مطلوب‌ترين نوع بازدهي ازانسان و ماشين عايد گردد.
    ?    ارگونومي عبارت است از“علم اصلاح و بهينه سازي“محيط، مشاغل و تجهيزات به گونه‌اي كه متناسب با محدوديت‌هاي انسان باشد.

    به عبارت ديگر، ارگونومي تلاش دارد تا با طراحي و تغيير مناسب كار و ملزومات آن، بيشترين بهره وري را براساس فيزيولوژي انسان به دست آورد.
    گرچه از ديرباز انسان تلاش مي كرده تا وسايل و ابزار كار خود را متناسب با اندازه هاي بدن خود بسازد ولي به طور كاملاً علمي، ارگونومي در حين جنگ جهاني دوم و آن هم درصنايع هوايي به كمك بشر آمد.
    طراحي مجدد فضاي داخل كابين هواپيماهاي جنگي به صورتي انجام شد تا خلبان بتواند باكمترين صرف وقت و انرژي، بهترين عملكرد را داشته باشد.
    بعد از آن، استفاده از اين علم در شاخه هاي مختلف صنعت رونق گرفت از جمله طراحي خودروها به طوري كه بيشترين راحتي را براي مصرف كننده به همراه داشته باشد.
    طراحي علائم راه ها وجاده ها طوري كه بيشترين تأثير را برافراد بگذارد، طراحي رايانه ها و وسايل جانبي آن بر اساس فيزيولوژي نشستن انسان و...
    آمار نشان مي دهد با ماشيني شدن ودرعين حال يكنواختي و تكراري شدن وظايف انسان ها درصنايع امروزي، حدود نيمي از افراد در معرض بيماري هاي ”اسكلتي_عضلاني“ ناشي از كار قرار دارند
    به طوري كه در انگلستان،هزينه ساليانه ناشي از اين بيماري ها حدود چندين ميليارد پوند تخمين زده مي شود.
    اما شايد بيشترين كاربرد علم ارگونومي در حال حاضر، پيشگيري از آسيب هاي اسكلتي _ عضلاني كارگران در صنايع ومشاغل پيچيده امروزي باشد.

    از جمله شايع ترين اين بيماريهاي اسکلتي:
    ?    كمر درد
    ?    آسيب مهره هاي گردني
    ?    التهاب مزمن كتف و شانه
    ?    سندرم كانال كارپال

    ازجمله مشاغل آسيب پذير:
    ?    كاربران رايانه
    ?    كارمندان بانك
    ?    كارگران خطوط توليد و مونتاژ
    ?    پرستاران، رانندگان
      ومشاغل با انجام وظايف دستي مثل:
    ?    جوشكاري
    ?    آهنگري
    ?    نجاري

    اما آنچه درچند سال اخير مورد توجه كشورهاي پيشرفته قرار گرفته است ارگونومي كلان است (Macroergonomics)
    كه هدف آن درواقع ايجاد نگرش«انسان محور»در مديران سازمانها  وادارات وكارخانجات مختلف است. كه مشاغل گوناگون، بر اساس نيازهاي رواني _ اجتماعي و محدوديت هاي فيزيولوژيك انسان، طراحي و ساماندهي شوند.
     به عبارت ديگر تخصيص وظايف كاري، طوري برنامه ريزي گردد كه از مهارت هاي انساني استفاده بهينه برده شود، توان تصميم سازي در افراد تقويت شود و بيشترين انگيزش شغلي را ايجاد
    كند و كارهاي ديگر كه پتانسيل اين خصوصيات را ندارند به فناوري ماشيني سپرده شود.

    ارگونومي يک دانش چند رشته اي است

    ?    آناتومي و فيزيولوژي
    ?     روانشناسي
    ?    مهندسي
    ?    پزشکي
    ?    جامعه شناسي
    ?    بيومکانيک
    ?    ايمني و بهداشت حرفه اي
    Anatomy
    ?    استخوانها: ا سکلت بدن را تشکيل مي دهند.
    ?    عضلات: بدن را استوار وحرکات بدن را ممکن مي سازند.
    ?    تاندون ها(زردپي): عضلات را به استخوانها متصل مي کنند
    ?    ليگامنت ها(رباط): استخوانها را به استخوانها متصل مي کنند.
    ?    ديسک هاي بين مهره اي :بعنوان ضربه گير عمل کرده و
    ?    حرکات ستون فقرات را ممکن مي سازند.
    ?    اعصاب : حواس را منتقل و اطلاعات را جابجا مي کنند

    ويژگيهاي انساني
    ويژگيهاي انساني را به سه دسته زير تقسيم مي کنند:
    فيزيکي: اندازه وابعاد بدن،قدرت جسمي
    فيزيولوژيک:دستگاه قلبي عروقي وتنفسي
    رواني:ادراک،حافظه،پردازش اطلاعات
    انسانهاي مختلف در اين ابعاد متفاوت هستند.
    ارگونومي اين ويژگيها را ارزيابي و اندازه گيري و از نتايج بدستآمده براي تناسب و تطابق بيشتر انسان و محيط و کارش استفاده مي کند.ميزان تطابق و تناسب
    اصلي ترين علوم به کار گرفته شده در ارگونومي:
    1)    بيومکانيک،سيستم انسان_ ماشين (MMS)
    2)    فيزيولوژي کار
    3)    آنتروپومتري

    1)سيستم انسان_ماشين:
      سيستم انسان_ماشين (MMS):عبارتند ازمطالعهء ساختمان بدن وارتباط بين انسان وماشين که از چهار پايه اصلي  تشكيل شده است:
                             
    1)    محيط: روشنايي، رنگ، دما، ارتعاش، گردوغبار، عوامل شيميايي، سروصدا و...
    2)    مشاغل: نوع كار، شدت كار، مدت و زمان كار.
    3)    تجهيزات: ابزار، نشانگرها، اهرم‌ها (پدال‌ها)و...
    4)    انسان :جنس، سن، ويژگي‌هاي ابعادي، آگاهي، تجربه، مهارت، انگيزه، رضايت شغلي.

    يكي از عوامل تأثير گذار بر سيستم انسان،ماشين عوامل محيطي مي‌باشدکه خود به چند زيرمجموعه تقسيم مي‌شوند:
    1)    عوامل فيزيكي.
    2)    عوامل شيميايي.
    3)    عوامل بيولوژيك.

    2)فيزيولوژي و فيزيولوژي کار
    ?    فيزيولوژي
     مطالعه اعمال و وظايف اندامهاي بدن و نحوه کارآنها.
    ?    فيزيولوژي کار
    شاخه اي از فيزيولوژي انساني که تغييرات بافتها و اندامها در کارو مقاومت انسان در برابرفشارکاري وميزان تغييرات فيزيولوژيک که انسان حين انجام کار متحمل ميشود را مورد بررسي قرار مي دهد.
    3) آنتروپومتري چيست؟
    ?    علم آگاهي ازابعاد،اندازه بدن انسان وويژگيهاي جسماني انسان به منظور استفاده در طراحي وسايل و تجهيزات.
    ?    هدف: ايجاد تطابق و تناسب جسماني بين انسان ،وسايل و تجهيزات
    ?    = “Anthropos” واژه يوناني به مفهوم انسان
    ?    “Metron”  = اندازه گيري و سنجش
    ?    “Anthropometrics”  = اندازه گيري انسان
    انواع اطلاعات آنتروپومتري
    ?    اطلاعات استاتيک(ساختاري)
    ?    اطلاعات ديناميک(کارکردي)

    ابعاد استاتيکي
    ?    تعريف:اندازه گيري وقتي صورت مي گيرد که بدن فرد در يک وضعيت ثابت قرار داردمعمولاً نشسته يا ايستاده.
    ?    انواع
    ?    اندازه:طول،ارتفاع،عرض،ضخامت
    ?    فاصله بين مفاصل بدن
    ?    وزن،حجم،چگالي
    ?    محيط
    ?    نقطه ثقل
    ?    ابعاد نشسته و ايستاده
    ?    ابعاد ديناميکي(کارکردي)
    ?    تعريف:اندازه گيري وقتي صورت مي گيرد که بدن در حال انجام کار است.
    ?    اين اطلاعات براي نشان دادن حرکت عضوي از بدن با در نظر گرفتن يک نقطه مرجع ثابت مي باشد مثال حداکثر دسترسي به جلو درحالت ايستاده.
    ?    حد دسترسي بازو= طول بازو+حرکت شانه ها +حرکت جزئي تنه +خم کردن احتمالي پشت+ حرکت دست
    در آنتروپومتري ديناميک مطالعه و اندازه گيري با توجه به سه صفحه ساجيتال،فرونتال و ترانسورس صورت مي گيرد.

    بلند کردن و جابجايي دستي
    هر گونه فعاليتي که مستلزم اعمال نيرو توسط فرد براي بلند کردن،پايين آوردن،هل دادن،کشيدن،حمل يا نگهداشتن بار باشد حمل و جابجايي دستي ناميده مي شود.

    ارگونومي كامپيوتر
    ?    ارگونومي كامپيوتريعني مطالعه وبررسي عوامل انساني درارتباط  با كامپيوتر. يكي ازاهداف اصلي ارگونومي كامپيوتر، تضمين مناسب بودن دستگاه براي استفاده انسان است .
    رعايت اصول ارگونومي در كاربا كامپيوتر
    ?    توليد كنندگان تجهيزات وسايل كامپيوتر  (مانند صفحه كليد،ماوس،ميز وصندلي وساير وسايل كامپيوتر) اكنون سعي مي كنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومي طراحي و توليد كنند.
    ?    رعايت اصول ارگونومي سبب كاهش ضايعات چشم ، سردرد و كمردرد اپراتورها و كاربران كامپيوترها مي شود. كاربرد كامپيوتر در زندگي بشر بسيارزياد است وتعداد زيادي ازافـراد سـاعت هاي متمــادي با كـامپيوتركـارمي كنند، به همين دليل شناخت عوامل مؤثر در محيط كار با كامپيوتراهميت زيادي دارد. وجود شرايط نامناسب  در محيط كاري و عدم توجه به موارد ايمني هنگام كار با كامپيوتر ممكن است در بلند مدت سبب بروزبيماريها و ناهنجاري ها شود .

    كمترين ويژگي هاي يك محيط كاري مناسب براي كاربران كامپيوتر به قرار ذيل است:
    1)        وجود سيستم تهويه مطبوع.
    2)    نوركافي و مناسب.
    3)    استفاده از ميز مخصوص كه داراي ابعاد استاندارد باشد .
    4)    استفاده از صندلي مخصوص كامپيوترباارتفاع قابل تنظيم براي جلوگيري از ناراحتي ستون فقرات كاربر.
    5)    استفاده از زيرپايي براي جلوگيري از بي حسي پا.
    6)    كف پوش چوبي يا پلاستيكي براي جلوگيري از ايجاد الكتريسيته ساكن.

    ارگونومي اجزاي موجود در محيط كار با كامپيوتر
    ?    اگر براي انجام فعاليت‌ها در محيط كار از كامپيوتر استفاده        مي شود به منظورجلوگيري ازعوارض ناشي از كار با كامپيوتر، توصيه مي شود كه اصول ساده اي كه در مورد تجهيزات، موقعيت و مكان كار با كامپيوتر در ذيل ذكر گرديده، رعايت گردد تا بتوان تا حـدودي ازاين عوارض جـلوگيري كرد:

    صندلي:
    ?    صندلي مورداستفاده درمحيط كاربا كامپيوتر بايداز خصوصيات زير برخوردارباشد:
    1)     داراي پشتي باشد،به صورتي كه گودي كمر را در بر گيرد و (پشتي) از نظرافقي وعمودي تراز باشد.
    2)     چرخان باشد.
    3)     ازهرنظر(زوايا و فواصل)  قابل تنظيم باشد.
    4)     داراي پايه اي محكم باشد.
    5)     روكش آن از جنسي باشد كه هوارا ازخود عبور داده و سبب  تعريق نشود و لغزنده نيز نباشد .
    6) لايه داخلي آن 2 تا 3 سانتيمتر ضخامت داشته باشد .
    7) حداقل عرض آن 40 سانتيمتر باشد .
     (8چرخ آن قابليت حركت بر جنس كفپوش اتاق را داشته باشد .
    9) ارتفاع آن با ارتفاع ميز متناسب باشد .

    ?  بر اساس اصول ارگونومي كه از سوي سازمان  بين المللي توصيه شده ،ارتفاع نشمينگاه صندلي بايد 25 الي 35 سانتيمترپايين تر از سطح ميز كار در نظرگرفته شود .

    وضعيت بدني نامناسب
    پوسچرها نامناسب اغلب عبارتند از:
    چرخش کمر
    دسترسي به پشت سر
    کار در ارتفاع بالاي سر
    زانو زدن
    چمباتمه نشستن
    خم شدن
    اثر پوسچر نامناسب برگردن

      .Bميز كار:
    1)    ارتفاع سطح ميز كار بايد قابل تنظيم باشد .
    2)    فضاي درنظر گرفته شده براي پاها در زيرميزبايد مناسب باشد .
    3)    سطح ميز كار بايد به اندازه اي بزرگ باشد كه جاي كافي براي تمامي اشياء و وسايل موجود باشد .
    4)    سطح ميزكارنبايد سفيد يا خيلي تيره باشد، چون به نامساعد شدن شرايط روشنايي كمك مي كند.

      .Cمانيتور:
    ?    بطور كلي مانيتورها، ممكن است دو نوع خطر را براي افراد به وجود آورند كه عبارتند از:

    ?    الف ) خطر درخشندگي نور و يا انعكاس و بازتاب نور محيط اطراف به چشمان فرد
    ?    ب ) خطر تشعشع

    درهنگام كاربامانيتورها، خصوصيات واصول زير  بايد مورد توجه قرار گيرند:

    1)    بالاترين قسمت صفحه مانيتور در امتداد ديد اپراتور قرار گيرد .
    2)    فاصـله بين چشــم ها تا صــفحه مانيتور بين 30 تا 60 ســانتيمتر و در بعضــي مـوارد در بهترين حالت،‌ 46 سانتي متر توصيه شده است.
    3)    صفحه مانيتور نبايد درخشندگي داشته باشد و نور را نيز نبايد منعكس كند.
    4)    تصاوير روي صفحه مانيتور بايد واضح و خوانا باشند .
    5(جهت كاهش انعكاس نورمحيط اطراف در مانيتور،بايد ضمن تنظيم مانيتور،درخشندگي را نيزدرمنبع توليد آن كنترل نمود(كاهش داد).
    6)مانيتورها بايد درمكاني دورتر از پنجره و درامتداد قائم با آنها قرار گيرند.
    7)براي جلوگيري از انعكاس نور،پس از تنظيم محيط كار مي توان از يك فيلتر شيشه اي يا نوري استفاده نمود.
    8)براي جلوگيري يك زاويه ديد مناسب به صورتي كه صفحه مانيتوردرميدان ديد فرد واقع شود ،گردن بايد راست نگاه داشته  شود ومسيرديد نيز بايد به سمت پايين باشد.
    9)جهت افزايش قابليت تنظيم مانيتور نيز ميتوان از پايه متحرك  استفاده نمود. اين وسيله به ما امكان مي دهد كه با افزايش قابليت تنظيم فواصل بر اساس اصول ارگونومي، ضمن قراردادن مانيتور در محل مناسب (از نظر قرار گرفتن در امتداد ديد)، فاصله  مناسبي را نيز بين فرد و مانيتور به وجود آورد ودر نتيجه با     پديد آوردن مناسب ترين شرايط ديد، از خستگي چشم و ساير عوارض چشمي و هم چنيــن سايــر ناراحتـي ها و عـوارض استـخوانــي ماهيچه اي (در اثر وضعيتي كه فرد براي مانيتور به خود مي گيرد جلوگيري نمائيم).
    10) مواقعي كه ازكامپيوتربراي اموري چون تايپ يا حروفچيني استفاده مي شود، بايد از يك نگهدارنده قابل تنظيم (copy holder) در كنار مانيتور استفاده نماييد.
    11)اي جلوگيري از خطرات ميادين الكترومغناطيسي ، هيچ گاه نبايد در پشت مانيتور قرار گرفت .

    D)صفحه کليد
    1)    صفحه كليد مورد استفاده بايد دردسترس فرد و درمحلي قرار گيرد كه در هنگام كار با آن، ساعد و بازوها زاويه اي بين     80 تا 100 درجه ايجاد نمايند.در اين حالت باز بايد به زمين عمود باشد ومچ نبايد هيچ گونه فشاري را متحمل شود و نبايد به بالا، پايين يا داخل خم شود . براي اين منظور مي توان از تكيه گاه مخصوصي استفاده نمود .
    2)    صفحه كليد بايد از بدنه كامپيوتر مجزا باشد .
    3)    صفحه كليد بايد بطور دقيق در جلوي فرد قرار گيرد .
    (E موس
    •    امروزه ماوس ها با شكل‌هاي مختلف وارد بازار شده اند. بنابراين انتخاب ماوس عامل مهمي در هنگام كاربا كامپيوتر مي باشد.
    •    حتي المقدور ماوس وصفحه كليد هم سطح باشند.
    •    در هنگام كار با موس، مچ دست و ساعد بايستي داراي تكيه گاه باشند.
    •    از كليدهاي ميانبر به جاي استفاده از ماوس كمك بگيريد:    مانند ctrl+s):براي ذخيره كردن و ctrl+p براي چاپ كردن(.
    •    ازپدهايي (صفحه هاي مخصوص ماوس) كه امروزه به عنوان  پد طبي مطرح مي باشد، استفاده گردد.

    نورپردازي محيط كار:
    ?    قرار دادن روشــنايي و انتخاب ميزان مناســـبي از نور مي تواند توانايي شخص را در هنگام ديدن تصاوير بر روي مانيتور افزايش دهد. اگر روشنايي بسيار زياد باشد ويا نور بيش ازاندازه مناسب بر روي صفحه مانيتور بيافتد، براي ديـدن تصـاويـر بر روي مانيـتور دچــار مشـكل شــده و نمي توان تصاوير را به وضوح مشاهده كرد، بنابراين موجب خستگي چشم و سردرد مي‌گردد.

    ?    1-ميز كامپيوتر و مانيتور خود را به گونه اي در محيط كار قراردهيد كه پشت به پنجره محيط كار باشد و نور بيرون ازاتاق برروي مانيتور تابيده نشود و يا از پرده و نور گير در پشت پنجره ها استفاده شود تا از ورود نور درخشان جلوگيري عمل آيد.
    ?    2- ازنورهاي مهتابي وخورشيدي بطور تركيبي در محيط كار استفاده گردد تا روشنايي مناسبي جهت خواندن در اختيار داشته باشيد.
    ?    3-در صورت استفاده از چراغ هاي مطالعه، منبع نور را به موازات خط ديد خود قرار دهيد.
    ?    4-در صورتي كه از مانيتور LCDاستفاده مي گردد،ميزان روشنايي بيشتري مورد نياز مي باشد.
    ?    5-منابع روشنايي درخشان كه در پشت صفحه نمايش قرار دارند مي توانند براي كاربران با كامپيوتر مشكل ايجاد كنندو در واقع ديدن صفحه كار را بطور واضح برايتان مشكل مي سازد.

    برخي توصيه ها در مورد وضعيت و حركات بدن
    ?    مفاصل نبايد به جهت خاصي خم شوند.
    (بالا نگه داشتن بازوها،خم كردن گردن وچرخاندن سر،خم كردن ودولا شدن مثالهايي از وضعيت هاي نامناسب بدني در اثر تمايل مفاصل به يك جهت هستند)
    ?    درهنگام برداشتن شئ جسم را تا حد ممكن به بدن نزديك كنيد.
    ?    ازخم كردن بدن به جلو خودداري كنيد.(وزن تنه وفشار بركمر)
    ?    حركات و نيروهاي ناگهاني حداكثر فشار را بر بدن وارد مي كند.
    ?    حالات و حركات بدن را تغيير دهيد.  نبايد مدت طولاني در يك وضعيت قرار گرفته يا حركتي را انجام دهيد.
    ?    مدت زمان انجام هر گونه كار ماهيچه اي مداوم را محدود كنيد.
    ?    در بين كار بايستيد ،بنشينيد و راه برويد.

    نتيجه گيري و پيشنهادات
    ?    با توجه به حيطه گسترده دانش ارگونومي و با اعمال نظر بر اين ديدگاه كه اين علم گستره وسيعي از سيستم‌هاي صنعتي، يعني محيط كار، انسان و ماشين آلات را مورد توجه قرار مي‌دهد، ميتوان گفت كه يكي از مهمترين راه‌هاي توجه به انسان و چگونگي عملكرد صحيح و برتر اوآگاهي از اصول ارگونومي وكاربرد آن اصول در طراحي پست‌هاي كاري است.
    ?     بنابراين براي تحقق اين مهم مي‌توان توصيه‌هايي را به دست‌اندركاران توليد، مديران، برنامه‌ريزان و مسئولين محيط‌هاي صنعتي ارائه نمود.
    در زير به بخش كوچكي از آن توصيه ها اشاره مي‌شود:
    1)    آموزش مفاهيم ارگونومي به مديران.
    2)    استخدام افراد، با توجه به نوع حرفه، ويژگي يهاي فردي و قابليت‌هاي افراد.
    3)    معاينات قبل از استخدام و معاينات دوره‌اي كارگران با توجه به مدل‌هاي ارگونومي.
    4)    طراحي پست‌هاي كار با توجه به داده‌هاي آنتروپومتري و توصيه‌هاي مهندسي فاكتورهاي انساني.
    5)    توجه به ساختار آناتومي و فيزيولوژي شاغلان.
    6)    تطابق بهينه كار با كارگران.
    (7  بكارگيري اصول مديريت اقتضايي براي جلب رضايت افراد در انجام كار و استفاده از اصول ارگونومي توسط آنها.
    (8  بررسي و تجزيه و تحليل حوادث شغلي، علل آن و زيان‌هاي اقتصادي آنها
      9)تنظيم دستورالعمل‌ها و توصيه‌نامه هاي شغلي براي افراد شاغل در سيستم

    ?    به اميد آنكه با بكارگيري هر چه بيشتر تكنيك‌هاي مطرح در ارگونومي، بتوانيم از نيروي انساني زحمت كش كشورمان هر چه بهتر و مفيدتر بهره‌مند شده و قدر اين منبع اصلي توليدي را كه حتي بسياري از كشورهاي صنعتي و فراصنعتي هم از داشتن آن بي بهره‌اند، ارج نهيم.

    منابع:

    www.ambiencedore.com/.../standing.jpg
    www.daneshju.ir/forum/f369/t10817.html
    www.worker.blogfa.com/post-8.asp
    www.gaocities.com/masoud_navaein/ergonomi.ppt
    www.farini.gov.ir/plugins/content/image/fille/883_hefazat.ppt

    http://athir.blogfa.com/post-2597.aspx