دوره آموزشی: تحقیق و بررسی حوادث – گامی حیاتی در مسیر پیشگیری و ارتقاء ایمنی
“هر حادثه‌ای، درسی است برای ایمنی بیشتر. با تحقیق و بررسی دقیق، از حوادث گذشته برای آینده‌ای امن‌تر بیاموزیم.”
حوادث در محیط کار، چه کوچک و چه بزرگ، نه تنها منجر به صدمات جانی و مالی می‌شوند، بلکه می‌توانند فرآیندهای کاری را مختل کرده، روحیه کارکنان را تضعیف کرده و اعتبار سازمان را تحت‌الشعاع قرار دهند. به همین دلیل، تحقیق و بررسی حوادث یک رکن اساسی در سیستم‌های مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (HSE) محسوب می‌شود. هدف اصلی از این تحقیق، نه مقصریابی، بلکه ریشه‌یابی علل اصلی وقوع حادثه و اتخاذ اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه مؤثر برای جلوگیری از تکرار آن است.
موسسه ارتقای سام ایرانیان، با افتخار “دوره جامع تحقیق و بررسی حوادث” را به شما ارائه می‌دهد. این دوره تخصصی، با هدف توانمندسازی افراد و سازمان‌ها برای انجام تحقیقات حوادث به شیوه‌ای سیستماتیک، علمی و نتیجه‌گرا طراحی شده است. ما به شما می‌آموزیم که چگونه با تحلیل دقیق و گام به گام حوادث، نه تنها به “چه چیزی” اتفاق افتاده، بلکه به “چرا” اتفاق افتاده است، پی ببرید و راه‌حل‌هایی عملی برای پیشگیری از حوادث مشابه در آینده ارائه دهید.
مدرس دوره:
این آموزش توسط استاد برجسته، مهندس محمدتقی امامی (مدیرعامل موسسه ارتقای سام ایرانیان با ۲۰ سال سابقه درخشان در حوزه HSE و مشاوره به سازمان‌ها و پروژه‌های بزرگ) تدریس می‌شود. ایشان با تکیه بر تجربیات عملی گسترده خود در مدیریت و تدوین HSE Plan برای پروژه‌های ملی و بین‌المللی، دانش نظری را با مثال‌های واقعی و نکات کاربردی به شما منتقل می‌کنند تا هر آنچه می‌آموزید، قابل لمس و پیاده‌سازی در محیط کار باشد.
چرا این دوره را انتخاب کنیم؟
- کاهش تکرار حوادث: با شناسایی علل ریشه‌ای، از وقوع مجدد حوادث مشابه جلوگیری می‌شود.
- بهبود فرهنگ ایمنی: آموزش تحقیق و بررسی حوادث، فرهنگ مسئولیت‌پذیری و پیشگیری را در سازمان تقویت می‌کند.
- رعایت الزامات قانونی: آشنایی با استانداردها و مقررات ملی و بین‌المللی در زمینه تحقیق حوادث.
- افزایش بهره‌وری: با کاهش حوادث و وقفه در کار، بهره‌وری کلی سازمان افزایش می‌یابد.
- کاهش هزینه‌ها: جلوگیری از خسارات مالی ناشی از حوادث (درمان، از دست دادن تولید، جریمه‌ها).
- تدریس توسط متخصص با تجربه میدانی: بهره‌مندی از دانش و تجربه عملی مهندس محمدتقی امامی.
هدف دوره:
هدف اصلی این دوره، آموزش رویکردی جامع و کاربردی در زمینه تحقیق و بررسی حوادث است تا شرکت‌کنندگان بتوانند:
- فرآیندها و روش‌های استاندارد تحقیق و بررسی حوادث را درک کنند.
- علل ریشه‌ای حوادث را به جای تمرکز بر علل سطحی، شناسایی کنند.
- مدارک و شواهد مرتبط با حادثه را به درستی جمع‌آوری و تحلیل کنند.
- مصاحبه‌های مؤثر با شاهدان و افراد درگیر را انجام دهند.
- گزارش‌های جامع و کاربردی از حوادث تهیه کنند که شامل توصیه‌ها و اقدامات اصلاحی باشد.
- نتایج تحقیق را به ذینفعان مربوطه ارائه داده و پیگیری کنند.
- ابزارهای تحلیلی مختلف برای ریشه‌یابی حوادث را بشناسند و به کار گیرند.
مخاطبان دوره:
این دوره برای تمامی افراد و تیم‌هایی که در سازمان مسئولیت ایمنی، مدیریت و عملیات را بر عهده دارند، از جمله:
- مدیران و کارشناسان HSE (بهداشت، ایمنی، محیط زیست).
- مدیران عملیاتی و سرپرستان.
- اعضای تیم‌های تحقیق حوادث.
- نمایندگان کارگران در کمیته‌های ایمنی.
- پرسنل امداد و نجات و آتش‌نشانی.
- بازرسان ایمنی.
- و تمامی افرادی که به نحوی در فرآیند مدیریت حوادث و پیشگیری از آن‌ها نقش دارند.
سرفصل‌های کلیدی دوره:
سرفصل‌های این دوره، با رویکردی جامع و کاربردی، شما را با مهم‌ترین مباحث در زمینه تحقیق و بررسی حوادث آشنا می‌سازد:
- مقدمه‌ای بر تحقیق حوادث:
- اهمیت و اهداف تحقیق حوادث.
- مفاهیم پایه: حادثه، شبه حادثه، واقعه خطرناک، بیماری شغلی.
- مدل‌های علل حوادث (مدل دومینو، مدل پنیر سوئیسی).
- فرآیند تحقیق و بررسی حادثه:
- اقدامات اولیه پس از وقوع حادثه (امن کردن محل، کمک‌های اولیه).
- تشکیل تیم تحقیق و تعیین مسئولیت‌ها.
- برنامه‌ریزی برای جمع‌آوری شواهد.
- جمع‌آوری شواهد و اطلاعات:
- انواع شواهد (فیزیکی، شاهدان، مدارک).
- روش‌های جمع‌آوری شواهد (عکس‌برداری، نقشه‌برداری، نگهداری مدارک).
- تکنیک‌های مصاحبه مؤثر با شاهدان و آسیب‌دیدگان.
- تجزیه و تحلیل حادثه و ریشه‌یابی علل:
- معرفی ابزارهای ریشه‌یابی (۵ چرا، نمودار استخوان ماهی، آنالیز درخت خطا).
- شناسایی علل مستقیم، غیرمستقیم و ریشه‌ای.
- نقش عوامل انسانی، سیستمی و محیطی در وقوع حوادث.
- تدوین گزارش حادثه:
- ساختار و محتوای یک گزارش جامع حادثه.
- نحوه مستندسازی اطلاعات و شواهد.
- ارائه توصیه‌های اصلاحی و پیشگیرانه.
- اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه:
- سلسله مراتب کنترل خطر.
- نحوه تدوین اقدامات اصلاحی مؤثر و قابل اندازه‌گیری.
- مسئولیت‌ها و زمان‌بندی اجرای اقدامات.
- پیگیری و ارزیابی اثربخشی:
- اهمیت پیگیری مستمر اقدامات اصلاحی.
- ارزیابی اثربخشی اقدامات و بازنگری در صورت لزوم.
- محاسبه نرخ حوادث و شبه حوادث (بر اساس فرمول‌های استاندارد مانند نرخ حوادث برای ۱۰۰ کارگر تمام وقت).
- جنبه‌های قانونی و حقوقی تحقیق حوادث:
- آشنایی با آیین‌نامه‌ها و قوانین مرتبط (مانند قانون کار جمهوری اسلامی ایران).
- مسئولیت‌های کارفرما و کارکنان.
نتیجه‌گیری نهایی:
با شرکت در دوره “تحقیق و بررسی حوادث”، شما به یک کارشناس توانمند در حوزه ایمنی تبدیل خواهید شد که قادر است با رویکردی تحلیلی و سیستماتیک، حوادث را بررسی کرده و از تکرار آن‌ها جلوگیری کند. این دوره، نه تنها دانش نظری شما را ارتقا می‌دهد، بلکه مهارت‌های عملی لازم برای مدیریت مؤثر حوادث و ارتقاء مستمر ایمنی در سازمانتان را نیز فراهم می‌آورد. با سرمایه‌گذاری در آموزش ایمنی، از جان و مال خود و دیگران محافظت کنید!
استاد دوره: آقای مهندس محمدتقی امامی
